سرچشمه های متفاوت درخشهای گاما

اخترشناسان تفاوتهاي جديدي را بين منابع توليد كننده درخشهاي كوتاه مدت و بلند مدت گاما، آشكار كردند.

بر خلاف آنچه اغلب اوقات تصور مي شود مهيبترين انفجارهاي عالم نه تنها مدت زماني طويل نظير سالها يا روزها و حتي ساعتها طول نمي كشند، بلكه در كمتر از چند ثانيه از بين مي روند.رفتار اين انفجارهاي عظيم همانند جادوگران زبردستي است كه با يك حركت چوب جادوگري از نظرها محو مي شوند .

درخشهاي گاما كه ناشي از انفجارهاي عظيمي درگوشه و كنار عالم است اكثر اوقات در حدود 10 ثانيه ديده شده و سپس ناپديد مي شوند.اما برخي از آنها مدت زمان بيشتري قابل رويت باقي مي مانند كه اصطلاحا به درخشهاي با دوام ( در مقابل درخشهاي سريع ) معروفند. علت اختلاف زمان درخش اين انفجارهاي عظيم مساله اي طولاني در اخترشناسي را تشكيل مي دهد. بسياري معتقدند اين تفاوت در زمان درخش مربوط به تفاوت فيزيكي منابع ايجاد كننده اين درخشها است.

تحقيقات جديد و كاملي كه انجام شده است صحت اين نظر را بيشتر اثبات مي كند. در اين تحقيق جديد لاجوس بالاز (Lajos Balazs) از دانشگاه بوداپست مجارستان به همراه تيمي از جمهوري چك و دانشگاه پنسيلوانيا، 1972 مورد از درخشهاي گاما را مورد بررسي قرار دادند. اين درخشها بين سالهاي 1370 تا 1378 توسط رصدخانه پرتو گاما كامپتون (تصوير كوچك) رصد و ثبت شده بودند. اين گروه با بررسي مدت رويت درخشها و مقايسه آن با پارامتري از اين درخشها كه بر اساس مجموع انرژي كل فوتونهاي خارج شده از منبع در خلال يك انفجار پرتو گاما محاسبه مي شود به اين نتيجه رسيدند كه اين پارامتر با هردو نوع اين درخشها همبستگي دارد و با افزايش مدت درخش مقدار آن نيز افزايش پيدا مي كند اما نحوه افزايش آن با توجه به نوع درخش كاملا متفاوت است. در درخشهاي بلند مدت اين پارامتر رابطه مستقيم با مدت زمان دارد و اين نشان مي دهد نرخ توليد پرتوها ي گاما در مركز اين چشمه ها ثابت است اما اين بستگي در درخشهاي كوتاه با اين رابطه نيست و احتمالا اين نرخ تبديل با گذشت زمان كاهش مي يابد. در مقاله اي كه محققان اين طرح ارايه كرده اند آمده است تفاوت جديدي كه بين دو گونه متفاوت درخشها آشكار شده است نشان از اختلاف ذاتي بين منابع توليد كننده درخش داردكه احتمالا بر اثر نحوه و چگونگي توليد درخشها ايجاد مي شود. اين نتيجه گيريها نظريه اي را تقويت مي كند كه مطابق آن در خشهاي طولاني تر براساس انفجارهاي ابرنواختري و درخشهاي كوتاه در اثر فعاليت ستاره هاي نوتروني و يا سياهچاله ها و يا انواع خاصي از ابرنواخترها ايجاد مي شود.