کهکشان گردابی و همدمش

نويسنده و مترجم : احمد رزاقي

يك كهكشان مارپيچي و گردابي با بازوهاي مارپيچي بزرگ كهكشان مارپيچي مسيه 51 به صورت يك پلكان حلزوني شكل در فضا توسط هابل پديدار شد.

اينها در واقع يك مسير باريكي از ستارگان و گازاند كه با غبار پيوند خورده اند. اين عكس از يك كهكشان گردابي است كه در ماه ژانوريه 2005 ميلادي با پيشرفته ترين و حرفه اي ترين دوربين هاي تلسكوپ فضايي هابل پيمايش و پديدار شدند.

اسم اين كهكشان "گرداب" نام گرفته، زيرا ساختمان و تركيب آن همانند يك گرداب واقعي است. سيماي قابل توجه اين كهكشان گردابي دو بازوي آن است. بسياري از كهكشانهاي مارپيچي داراي بيشمار بازوهاي بي قائده اند كه ساختمان مارپيچي مشخص آنها اين كهكشان ها توسط اين بازوها از دست ميرود.

اين بازوها يك هدف مهم و يكپارچه را در كهكشانهاي مارپيچي خود دنبال ميكنند. آنها به عنوان يك كارخانه توليد كننده ستارگان، كه از هيدروژن فشرده و گاز و خوشه هايي از ستارهگان هستند.

در اين كهكشان گرداب، اجتماع خطي كه شروع ميشود با ابرهاي تيره از جنس گاز در لبه هاي اصلي است. سپس در نواحي ستارگان صورتي رنگ حركت ميكنند تا بدخشند و عمرشان با خوشه هاي ستاره اي آبي رنگ تابان در طول لبه بيروني پيايان يابد.

تعدادي از منجمان اعتقاد بر اين دارند كه بازوهاي اين كهكشان گردابي خيلي برجسته است زيرا در اثر رويارويي و برخورد با NGC 5195 اند. اين كهكشان زرد فام در دورترين نقطه خارج در يك نظر اجمالي اوليه، كهكشان بهم پيوسته به عنوان يك چيزي كه كار يدك كش را در بازوها انجام ميدهد ظاهر ميشود. منظره هابل تميز و كاملا ظاهر است، هرچند، نشان ميدهد كه NGC 5195 در حال فاني شدن در پشت كهكشان گردابي هست.

راندگي NGC 5194 توسط نيروي كشش و تپش هاي بالاي موجي در داخل قسمت گرد مانند كهكشان گردابي است. اين موج ها شبيه آب مواج توليد شده در يك تالاب يا يك درياچه وقتي يك تكان نوساني ايجاد ميشود هستند. وقتي موجها از ميان ابرهاي گازي داريره وار در داخل مركز هسته گرد عبور ميكنند، آنها به هم فشرده ميشوند و در نتيجه يك ماده ي گازي ميشوند در طول هر لبه ي داخلي بازوها. ماده ي گرد و خاك تيره شبيه ابرهاي توفاني است.

اين ابرهاي چگال و غليظ متلاشي شده، يك درپا و دنباله از تولد ستاره به عنوان اينكه آنها ستارگان صورتي تابان به نظر ميرسند ميسازند. عاقبت بزرگترين ستاره اين است كه با پيله هاي گرد و غباري با يك جريان از تابش و پرتو افشاني دور ميشوند. خوشه هاي ستاره اي آبي خارج ميشوند و بازوهاي اين كهكشان گردابي همانند يك شهر چراغاني پديدار ميشوند. كهكشان گردابي يكي از محبوبترين اجرام آسماني است. محل اين گرداب در 31 ميليون سال نوري از زمين است.

منبع: گروه نابغه ها