منو

در جست‌وجوی "ماده تاریک" یا "چسب کیهانی" (قسمت دوم)

دانشمندان می‌دانند ممکن است روزی از آنها سوال شود که آیا واقعا مطمئنند آنچه در پی آن هستند، واقعی است؟
استیو اهلن، از دانشگاه بوستون که به اتفاق همکارانش در موسسه فناوری ماساچوست ‪ MIT‬سرگرم ساخت نمونه‌ای از یک دستگاه مدرن زیرزمینی برای تحقیقات در زمینه ماده تاریک است، می‌گوید " هرقدر آزمایش عظیم باشد، بازهم ممکن است هیچ چیزی پیدا نشود."
تاکنون چند بار زنگها بیهوده به صدا درآمده‌اند. در سال ‪، ۲۰۰۰‬ دانشمندان ایتالیایی که در یک آزمایشگاه زیرزمینی در نزدیکی رشته‌کوه "گران ساسو" فعالیت می‌کنند، ادعا کردند که نشانه‌ای از ماده تاریک را ردیابی کرده‌اند.

اما هیچکس نتوانست این نتیجه را تکرار کند و در محافل علمی شمار اندکی ممکن است این ادعا را قبول داشته باشند. از آن زمان به بعد، محققان ایتالیایی سرگرم کار روی یک ردیاب نسل دوم بوده‌اند و پیش‌بینی می‌کنند تا سال آینده نتایج تازه‌ای را ارایه نمایند.

در بهار امسال، یک گروه رقیب به رهبری "النا اپرایل"، از دانشگاه کلمبیا که در "گران ساسو" نیز فعالیت می‌کند، در یک نشست علمی گفت پروژه گازمایع ابداعی گروه وی هب نام ‪ XENON10‬در مقایسه با ردیاب ‪ CDMS‬حساس تر است و صداهای زمینه‌ای بیشتری را حذف می‌کند.

اپرایل که با اعلام این موضوع دیگر پژوهشگران را شگفت زده کرد، گفت "هرقدر حساسیت دستگاهها بیشتر باشد، حقیقت نزدیکتر می‌شود."
برنار سادوله از دانشگاه تکنولوژی کالیفرنیا در برکلی و سخنگوی ‪CDMS‬ معتقد است استفاده از چند فناوری در جست‌وجوی ماده تاریک بسیار مفید است زیرا می‌توان نتایج به دست آمده از راههای مختلف را در کنار هم قرار داد و آنها را با یکدیگر کنترل کرد. او می‌گوید که گروه پژوهشی او از سال گذشته سرگرم جمع‌آوری اطلاعات از طریق دستگاههای ارتقاء یافته ردیاب بوده است و پیش‌بینی می‌کند که این گروه رهبری خود را از لحاظ حساسیت دستگاه ردیاب دوباره به دست آورد.

تلاش برای یافتن ماده تاریک، به دهه ‪ ۱۹۳۰‬برمی‌گردد که در آن زمان، "فریتس تسویکی" از دانشگاه فنی کالیفرنیا "کل‌تک"، درحالی که با تلسکوپ به آسمان نگاه می‌کرد، با مشاهده حرکات کهکشانی به این نتیجه رسید که در کیهان جرم گمشده‌ای وجود دارد. جا افتادن این فکر در اذهان دیگر دانشمندان و دانش پژوهان مدتها طول کشید اما اکنون جست‌وجوی ماده تاریک، به یک شکار علمی پررقابت زیرزمینی تبدیل شده است.

ساخت ردیاب‌های ماده تاریک پرهزینه است و ارتقاء و عملیاتی کردن آنها از آن هم پرهزینه تر است. اکنون بودجه بسیاری از پروژه‌ها توسط مجموعه‌ای از منابع مختلف تامین می‌شود. برای مثال، بنیاد ملی علوم از سال مالی ‪۲۰۰۰‬ روی شش پروژه، از جمله ‪ CDMS‬و ‪ XENON10‬حدود ‪ ۲۱‬میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرده است.

دانشمندان در فضا نیز به دنبال ماده تاریک می‌گردند.

ناسا قصد دارد سال آینده تلسکوپ "گلاست ‪ GLAST‬رابرای مطالعه در مورد انفجارهای اشعه گاما، که ممکن است از برخوردهای ماده‌تاریک حاصل شده باشد، به فضا بفرستد.

این امکان نیز وجود دارد که دانشمندان حتی قبل از آنکه وجود ماده تاریک را در کهکشانها و یا در زیر زمین تایید کنند، آن را در آزمایشگاه تولید کنند، مثلا در برخورددهنده بزرگ هالدرون که در اعماق زمین در مرز سوییس و فرانسه قرار دارد.

پژوهشگران در همه جستجوهای خود فقط به دنبال ‪ WIMPS‬نیستند.

"آزمایشگاه ملی لارنس لیورمور" با اجرای پروژه‌ای تحت عنوان "تجربه ماده‌تاریک اکسیون" ، به دنبال یک ذره فرضیه‌ای دیگری به نام "اکسیون ‪ "axion‬است.

نخستین مرحله این پروژه در سال ‪ ۲۰۰۳‬بدون ثبت هیچ نشانه‌ای از ماده تاریک، پایان گرفت. اما اخیرا وزارت انرژی آمریکا برای ارتقاء کیفی این آزمایشها، چراغ سبز نشان داده است.

هیچکس نمی‌داند جست‌وجوی ماده تاریک تا چه زمان ادامه خواهد یافت.

لسلی روزنبرگ، یک سخنگوی پروژه "اکسیون" گفت "هنوز جام جهان نما کدر است اما روزی ماهیت ماده تاریک روشن خواهد شد."

منبع : ایرنا

ارسال فاطمه شنبه زاده