زندگی از فیزیک تا متافیزیک

خواهشی اندر جهان، هر خواهشی را در پی است
خواستی باید که بعد از آن نباشد خواستی
از این رو از نظر من هدف زندگی رسیدن به مقام عالیه ای است که برای انسان فرض شده است و انسان را از حیوان متفاوت می کند. البته این مستلزم این است که از اول، در مراحل تربیت به افراد انسان گفته شود که هدف چیست تا با آن آشنا شوند و خودشان با بررسی به این موضوع پی ببرند به نظر من خود زندگی یعنی گذراندن اوقات. زندگی عبارتست از: گذراندن اوقات. آن وقت اگر این گذراندن اوقات با حاصل باشد، این زندگی را موفق می دانیم ولی اگر بدون حاصل باشد، ناموفق می دانیم. منتها باید ببینیم با چه معیاری می سنجیم که حاصل خوب است یابد؟به نظر شما در دوران امر بین اینکه زندگی تا چه حد فیزیکی و تا چه حد متافیزیکی است، زندگی فیزیکی است یا متافیزیکی؟
این دو با هم مخلوط است. من چون با فیزیک انس زیادی داشته ام، راحت به شما می گویم که اگر شما با دقت به موضوع فیزیک و متافیزیک نگاه کنید، به سختی می توانید آن دو را از یکدیگر جدا کنید. شما فیزیکی را پیدا کنید که در درون آن متافیزیک نباشد. ما وقتی متافیزیک را تعریف می کنیم، می گوییم: متافیزیک عبارتست از: احکام عام وجود. شما وقتی به سراغ فیزیک می آیید، یک سلسله آزمایش های خاص انجام می دهید. یعنی حوزه های بسیار خاصی را در نظر می گیرید و رویش تجربه می کنید. این تجربه بسیار محدود است. آن وقت شما نتایج این تجربه را تعمیم می دهید. به عنوان مثال چند سیم را حرارت می دهید و می بینید که طول آنها در اثر حرارت زیاد می شود.بعد به این اکتفا نمی کنید که این سیم خاص یا این سیم مسی اینگونه است، بلکه می گویید: فلزات چنین هستند که وقتی حرارت داده می شوند، منبسط می شوند. چرا شما این تعمیم را انجام می دهید؟ آیا شما مجاز به این تعمیم هستید؟ معمولاً این کار را انجام می دهید. تکیه گاه باطنی شما در اعتماد و اطمینان به این تعمیم چیست؟
به عقیده من تکیه گاه همه این تعمیم ها متافیزیک است. افراد فکر می کنند که کاری که می کنند، صرفاً آزمایش است. اگر فقط چیزی را حرارت دهند و عددهایی را یادداشت کنند، آنچه بر جای می ماند و حاصل می شود، مجموعه ای از کاتالوگهای اعداد می شود، ولی شما این اعداد را ربط می دهید و قوانین عام می سازید و بعد به آن اکتفا نمی کنید و می گویید: اگر عین قضیه در کره مریخ هم انجام شود، نتیجه همین است. اینها تعمیم هایی است که واقعاً فوق فیزیک است.
فیزیک با حواس و آزمایش ها و نتیجه گیری سروکار دارد ولی شما در مقام نتیجه گیری، همیشه از جزئیات به کلیات منتقل می شوید و نتایجی که شعور را با فیزیک بیان کنیم. ممکن است هیچ وقت نتوانیم این کار را بکنیم. ممکن است شعور را حتی نتوانیم به زبان ریاضی بیان کنیم. یعنی: واقعاً شعور مرموزترین بخش قابل تفسیر جهان است. توجه بفرمایید که قرآن صریحاً می فرماید: یسئلونک عن الروح. قل الروح من امر ربی. این آیه به صورتهایی مختلف تفسیر و تعبیر شده است. چون آیه در ادامه می فرماید: و ما اوتیتم من العلم الا قلیلاً. از نظر بنده مفهوم این آیه این است که معلوم نیست که ما بالاخره بفهمیم شعور یا روح چیست. ما به روح خیلی نزدیک هستیم و خیلی از ابعاد آن را می فهمیم و ممکن است از بسیاری از خواص آن استفاده کنیم ولی این که آیا می توانیم بفهمیم خودش چیست؟ این معلوم نیست.من ذهن را بُعدی از روح می دانم ولی در واقع زندگی آن چیزی است که انسان می فهمد و این بُعد روحی زندگی ما را نشان می دهد. شما غذایی را می خورید که در آن لحظه بسیار خوشمزه است ولی آن تمام می شود. آنچه که می ماند، خاطراتی است که می ماند و احیاناً آن را چند ساعت بعد یا چند سال بعد نقل می کنید که بُعد روحی قضیه است. آن چیزی که انسان با آن زندگی می کند، ابعاد روحی زندگی است؛ چیزهایی است که با روح سرو کار دارد. بقیه حواس هم به عنوان ابزار در خدمت روح و زندگی هستند. بویایی، بویی را حس می کند و در اختیار ما می گذارد که لحظه ای است و می گذرد. آن چیزی که می ماند، با روح سروکار دارد، ولی روح به تفسیر نیاز دارد.
مهمترین مسئله زندگی برای انسان به طور عام چه چیزی می تواند باشد؟
این که بفهمد که در این دنیا چه کاره است. اینکه بدانید از کجا آمده اید چه کار می کنید و به کجا می روید، بزرگترین و مهمترین مسئله زندگی است.آن وقت شما اگر این موضوعات را واقعاً با تمام وجودتان درک کنید، تمام اعمال شما با آن تطبیق می کند و همواره مواظب هستید که اشتباه نکنید و کار خطا انجام ندهید.

منبع :http://www.ettelaat.com

فرستنده : بهزاد طهماسب زاده