منو

فلسفه علم و تکنولوژی - بزرگان علم و فناوری


مجموعه تاریخ علم معاصر - بخش نخست - بزرگان علم و فنّاوری

عرفان کسرایی

erfan_kasraie(at)gmx.de



مقدمه:

دیوید هالیدی، رابرت رزنیک، جرل واکر، توماس ، لیتهلد، مورتیمر و... نخستین نامهایی است که بسیاری از دانشجویان دانشکده های علوم پایه و فنی و مهندسی، در روزهای نخست ورود به دانشگاه با آن مواجه میشوند. دانشجویان دانشکده های علوم پایه و فنی و مهندسی و بصورت دقیق تر مکانیک در ادامه تحصیلات شان ، با گذراندن دروس معادلات دیفرانسیل، ریاضی مهندسی، استاتیک، دینامیک، مقاومت مصالح، طراحی اجزاء ماشین، ترمودینامیک، مکانیک سیالات، به تدریج با نام های بی یر جانسون، سنجل، فاکس، استریتر، مریام، پوپوف ، شیگلی، اسپاتز، زونتاگ، بورگناک، هولمن ، ون وایلن و ... آشنا خواهند شد.

این نویسندگان اهل کدام کشورها بودند؟ چه خدمات و پژوهش هایی انجام دادند؟ در قید حیات اند یا اینکه اساساً مربوط به دوران معاصر نیستند؟ غالباً پاسخ این پرسش ها را نمی دانیم. در این نوشتار زندگینامه  و آثار تعدادی از این بزرگان را بررسی خواهیم کرد.

پروفسور ریچارد ای زونتاگ، تمامی مدارج کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی خود را در رشتهء مهندسی مکانیک گذراند. او همچنین بمدت 11 سال استاد مهندسی مکانیک در دانشگاه میشیگان و از اعضای بلندپایهء کمیته های مختلف انجمن مهندسان مکانیک آمریکا ASME بوده است.

وی پس از 35 سال تحقیق و تدریس در زمینه ترمودینامیک، سرانجام در 31 دسامبر 1998 بازنشسته شد. پروفسور زونتاگ در سال 1956 کارشناسی، در 1957 کارشناسی ارشد و در 1961 دکتری خود را در رشته مهندسی مکانیک از دانشگاه میشیگان اخذ نمود.وی در سال 1961 بعنوان استادیار دپارتمان مهندسی مکانیک این دانشگاه به تدریس مشغول گردید و در سال 1963 و نهایتاً 1967تا درجهءاستاد تمامی ارتقاء یافت. زونتاگ طی سالهای 1982 تا 92 در سمت مدیر دانشکده مهندسی مکانیک این دانشگاه به ادامه تدریس و پژوهش پرداخت. پژوهش های پروفسور زونتاگ عمدتاً در زمینهء ترمودینامیک و معادلات حالت ترمودینامیکی، تابع هلمهولتز، سیستم های سرمایشی، بوده و همچنین او در تالیف کتاب ارزشمند ترمودینامیک مهندسی سهم بسزایی داشته است. وی در سال 2010 درگذشت.

پروفسور بورگناک ، کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی خود را به ترتیب در سالهای 1973و 1977 از دانشگاه صنعتی دانمارک دریافت نمود. و بعنوان استاد تمام در دانشگاه میشیگان به تدریس و پژوهش پرداخت. جایی که وی جایزه درجه عالی تدریس و نیز جایزه Ralph E. Teetor را از سوی انجمن مهندسین مکانیک دریافت نمود. زمینه تحقیقاتی پروفسور بورگناک، عمدتاً در احتراق و مدلسازی جریان های turbulence، آلاینده ها، خواص ترمودینامیکی، احتراق در موتورهای دیزل، شاره های تراکم پذیر، سیستم های سرمایشی و همچنین هیت پمپ ها بوده است. وی از سال های 1983 تا سال 2009 موفق به دریافت جوایز متعددی از سوی دانشگاهها و نیز انجمن مهندسین مکانیک آمریکا گردیده است.

 دکتر ون وایلن متولد 1920 در سال 1940 از دانشگاه میشیگان فارغ التحصیل گردید در سال 1951 موفق به اخذ درجه دکتری از دانشگاه MIT گردید. در سال 1958 رئیس دانشکده مهندسی مکانیک شد و برای مدتی نیز به سمت ریاست دانشگاه منصوب شد. او در سال 1959 کتاب مشهور خود با عنوان مبانی ترمودینامیک کلاسیک را منتشر نمود. ون وایلن از سال 1963 نوشتن کتابهایی مربوط به اثبات خدا از طریق پیامدهای فلسفی قوانین ترمودینامیک را آغاز کرد. وی تلاش بسیاری کرده تا مباحث مربوط به خلقت و خداشناسی را از طریق ترمودینامیک کلاسیک تبیین نماید.او دست کم بمدت 16 سال به فعالیت های مذهبی مسیحی نیز پرداخته و در سال 2003 نیز کتاب آنتروپی روح را منتشر نمود.  دکتر ون وایلن در سال 1987 بازنشسته شد.

پروفسور ایگور پوپوف دانشمند و مهندس مشهور در رشتهء عمران و سازه بود.
وی در 6 فوریه 1913 در کیِف Kiev متولد شد . خانواده اش در جریان انقلاب بولشویکی به ایالات متحده امریکا مهاجرت کردند و پدرش دکتر پائول پوپوف در سانفرانسیسکو فیزیکدان بود.او در سال 1927 به امریکا مهاجرت کرد و کارشناسی مهندسی عمران خود را از دانشگاه برکلی دریافت نمود. سپس کارشناسی ارشد خود در را در همین رشته از دانشگاه MIT و دکتری خود را در سال 1946 از دانشگاه استنفورد دریافت نمود. پوپوف در سالهای حیات اش در انیستیتو تکنولوژی دانشگاه ماساچوست، دانشگاه استانفورد برکلی کالیفرنیا به تدریس پرداخت و آثار زیادی در زمینه مهندسی از خود بر جای گذاشت. بسیاری از شاگردان پوپوف بعدها خود مهندسان مشهور و مطرحی شدند.

پوپوف در دانشگاه برکلی بواسطهء آثار و تحقیقات خود به شهرت رسید و در این سالها روی مسائل خمش سازه ها برای ناسا در هوستون کار کرد. ایده های پوپوف همچنین نقش کلیدی و  ارزشمندی در پروژه های زلزله، مقاومت سازه های فولادی، پل ها (نظیر سانفرانسیسکو - اوکلند) و سازه های عظیم نظیر خط لوله آلاسکا و ... داشت . پوپوف به پاس تلاش هایش در زمینهء مهندسی زلزله، به انتخاب آکادمی ملّی مهندسی از سوی انیستیتو تحقیقاتی مهندسی زلزله به دریافت مدال George W. Housner نائل آمد.

نخستین اثر او با نام مکانیک مواد در سال 1952 منتشر شد و آخرین اثر پوپوف در زمینه زلزله و اتصالات سازه های فولادی تنها چند روز پیش از مرگ اش در ژانویه 2001 منتشر شد. از مشهور ترین آثار او می توان به کتاب مقاومت مصالح (مکانیک مصالح) اشاره نمود. او کتاب مهندسی مکانیک جامدات خود را در سال 1990 منتشر نمود. پوپوف در 19 آوریل 2001 در سن 88 سالگی پس از نیم قرن تدریس و پژوهش در بیمارستان Alta Bates برکلی کالیفرنیا درگذشت.

پروفسور ویکتور ال استریتر استاد بی بدیل و محقق و پژوهشگر قابلی بود. او در زمینه مکانیک سیالات و هیدرولیک پژوهش های گسترده ای انجام داد. وی طی 50 سال آثار زیادی از خود بجای گذاشت و سهم بسزایی در توسعه دانش دینامیک سیالات داشت.

دکتر استریتر استاد مهندسی هیدرولیک، در 21 نوامبر سال 1909 در Marcellus میشیگان متولد شد. تحصیلات ابتدایی را در Marcellus به پایان رساند و سپس به Western Michigan University راه یافت. استریتر در سال 1929 به دانشگاه میشیگان راه یافته و در سال 1931 درجه کارشناسی، در سال 1932 کارشناسی ارشد را دریافت نموده  و در سال 1934 موفق به اخذ درجهء دکترا گردید. دکتر استریتر بعنوان یکی از اعضای فعال انجمن مهندسین مکانیک آمریکا به دانشگاه  Göttingen رفت و در مرکز تحقیقات سیالات انیستیتو Kaiser Wilhelm با پروفسور L. Prandtl به همکاری پرداخت.  سپس تحقیقات خود را در آزمایشگاه های هیدرولیک دانشکده فنی کارلسروهه ادامه داده ودر سال 1936 شروع به انتشار یافته های خود نمود. او همچنین  ترجمه ای از مطالعات H. Schlichting در زمینهء جریانات متلاطم ارائه داد.  در سپتامبر 1941 وی به تدریج از فعالیت های آزمایشگاه های مهندسی فاصله گرفت و به فعالیت های آکادمیک پرداخت. فعالیت هایی که تا 35 سال بعد از این تاریخ، یعنی زمان بازنشستگی اش در سال 1976 ادامه یافت.

از آن پس دکتر استریتر بعنوان استاد هیدرولیک در انیستیتو تکنولوژی Illinois در دپارتمان مهندسی عمران و آزمایشگاه هیدرولیک و همچنین دروس مکانیک سیالات، هیدرولیک، سیستم های انتقال آب به تدریس پرداخت. در سال 1945 او بعنوان استاد در مهندسی عمران و مهندسی مکانیک و همچنین مسئول تحقیقاتی پروژه ها و رئیس بخش ترمودینامیک و مکانیک سیالات بنیاد تحقیقاتی Armour انتخاب گردید. دکتر استریتر در سال 1951 نخستین چاپ کتاب مکانیک سیالات را بهمراه McGraw Hill منتشر نمود. کتابی که در سراسر جهان بعنوان مرجع پذیرفته گردید. در سال 1952 به دپارتمان مهندسی عمران دانشگاه Christchurch نیوزلاند وارد شد و در سال 1954 بعنوان استاد هیدرولیک به دپارتمان مهندسی عمران دانشگاه میشیگان راه یافت و تا سال 1976 در همین سمت باقی ماند.

 

اغلب دانشجویان مهندسی با کتاب دینامیک (مکانیک مهندسی) مریام آشنایی دارند . تالیفات پروفسور مریام از مشهورترین مطالب درسی مهندسی مکانیک است. دکتر مریام (متولد 1917) سهم بزرگی در توسعه آموزش مهندسی داشت. مریام را می توان به جرئت یکی از بزرگترین اساتید مهندسی مکانیک در نیمه دوم قرن بیستم به شمار آورد. او مدارج کارشناسی تا دکترای مهندسی خود را از دانشگاه ییل دریافت نمود و به همکاری با کمپانی های بزرگ صنعتی نظیر جنرال الکتریک و Pratt & Whitney aircraft پرداخت. دکترمریام در جریان جنگ جهانی دوم در گارد ساحلی ارتش ایالات متحده به خدمت پرداخت. او عضو هیئت علمی دانشگاه کالیفرنیا برکلی ، رئیس دانشکده مهندسی دانشگاه Duke  ، استاد مدعو دانشگاه سانتا باربارا کالیفرنیا بود و در سال 1990 بازنشسته شد.  او طی سالهای تدریس خود در دانشگاههای مختلف، موفق به اخذ جوایز گوناگون روش تدریس و همچنین از انجمن مهندسین مکانیک آمریکا گردید. پروفسور مریام در سال 2000 درگذشت.

 فردیناند بی یر مهندس فرانسوی و استاد دانشگاه بود. او بیشتر دوران تدریس خود را در دانشگاه Lehigh  و در سمت رئیس دپارتمان مکانیک به فعالیت پرداخت. بی یر متولد 1915 در , Binic تحصیلات خود را دانشگاههای پاریس، ژنوا، براون به انجام رساند.  بی یر درجه کارشناسی ارشد خود را از سوربن دریافت نموده و کارشناسی ریاضی خود را در سال 1935 از دانشگاه Geneva سوئیس و درجه دکترای خود را در سال 1937 اخذ نمود.در سال 1947 به دانشگاه Lehigh  راه یافت و بمدت 37 سال در این دانشگاه به تدریس پرداخت. در زمان شکل گیری دپارتمان مهندسی مکانیک دانشگاه Lehigh  در سال 1957 ، وی بعنوان نخستین رئیس این دانشکده انتخاب گردید و تا سال 1977 در این سمت باقی ماند.

در سالهای حضورش در دانشگاه Lehigh  ، بهمراه پروفسور راسل جانسون، به تالیف کتابهای دانشگاهی مهندسی پرداخت. مکانیک برداری برای مهندسان، مکانیک مصالح، و کتابهای استاتیک و دینامیک از جمله آثار اوست. بی یر همچنین مقالات بسیاری در ژورنال های مهندسی منتشر نمود. اودر جریان جنگ جهانی دوم پیش از مهاجرت اش به ایالات متحده و کار در کالج ویلیامز ، در ارتش فرانسه به خدمت پرداخت. بی یر پس از مهاجرت به آمریکا بمدت چهار سال به همکاری با انیستیتو تکنولوژی ماساچوست پرداخت.  در سال 1974 از سوی انجمن مهندسین مکانیک آمریکا موفق به اخذ جایزه به پاس موفقیت در تدریس مهندسی شد و همچنین عضو فعال در انجمن مهندسین مکانیک آمریکا، انجمن اساتید دانشگاههای آمریکا(AAUP) ، بود و از سوی انجمن مهندسین مکانیک آمریکا جایزه ای به افتخار بی یر و جانسون نامگذاری شد.

وی آثار بسیاری در زمینه مهندسی مکانیک تالیف نمود. وی در 30 آپریل سال 2003 در Bethlehem پنسیلوانیا در سن 87 سالگی درگذشت.

 * پروفسور ای راسل جانسون دوره کارشناسی مهندسی عمران خود را در دانشگاه Delaware گذراند. سپس در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه MIT به تحصیل پرداخت. در سال 1949 به دانشگاه Lehigh رفت. جایی که دوستی وهمکاری پایدار او با بی یر شکل گرفت. این دو جزوه های درسی خود را دسته بندی نموده و در قالب کتابی با عنوان Mechanics for Engineers منتشر نمودند. 3 کتاب مشهور وی و بی یر، در سراسر جهان بعنوان کتاب های مرجع تدریس دانشگاهی پذیرفته شدند.

پروفسور ای راسل جانسون ، بمدت 26 سال (از سال 1963 تا 1989) در دانشگاه Connecticut ، و هزاران دانشجو در زمینه مکانیک، مواد و راه و ساختمان تربیت نمود. او از سال 1972 تا 1977 در سمت رئیس دانشکده مهندسی عمران دانشگاه Connecticut به فعالیت پرداخت.جانسون پیش از ورود UConn، در انیستیتو پلی تکنیک Worcester دانشگاه Lehigh مشغول به فعالیت بود. او داوری پایان نامه بسیاری از دانشجویان دکتری را بر عهده داشت. توصیه ها و رهنمود های او به دانشجویان تحصیلات تکمیلی زبانزد خاص وعام بود. روش تدریس پروفسور جانسون به گونه کاملاً محرزی با سایرین متفاوت بود. امروزه میلیونها دانشجوی مهندسی در سراسر دنیا کتابهای او را میخوانند و تمرین هایش را حل میکنند. کتاب های جاسنون و بی یر به زبان های ژاپنی، یونانی، چینی، اسپانیایی، پرتغالی، ترکی، فرانسوی، اندوزیایی و فارسی و ... ترجمه شده است.

جانسون در سال 1991 مفتخر به دریافت جایزه انجمن مهندسین عمران آمریکا گردید. در ولف همکار جانسون در UConn میگوید: جانسون عاشق تدریس ، دانشکده و دانشجویان بود. او استادی بزرگ، و یک مرد شریف و دلسوز بود.

پروفسور ای راسل جانسون، استاد مهندسی عمران در24 ژانویه 2010 درگذشت.

دکتر سنجل متولد 1955 در ترکیه رئیس دانشکده مهندسی مکانیک و مدیر مرکز انرژی دانشگاه صنعتی Yildiz استانبول استاد دانشگاه نوادا است. وی درجه دکتری خود در مهندسی مکانیک را در سال 1984 از دانشگاه کارولینای شمالی آمریکا دریافت نمود. نخستین کتاب دکتر سنجل در سال 1989 با عنوان رویکرد مهندسی به ترمودینامیک، منتشر شد. سنجل پیش از پیوست اش به  YTU در سال 2010 ، بمدت 18 سال عضو هیئت علمی دانشگاه نوادا و برای چندین سال نیز مدیر مرکز صنعتی UNR  بوده است. پروفسور سنجل کتابهای بسیاری در زمینه ترمودینامیک و مکانیک سیالات ، انتقال حرارت و معادلات دیفرانسیل تالیف و منتشر نموده است. آثار وی به زبان های چینی کره ای تایلندی اسپانیایی پرتغالی ترکی ایتالیایی یونانی و فرانسوی و فارسی ترجمه شده است. او جوایز متعددی از انجمن مهندسین مکانیک آمریکا دریافت نموده و همچنین برای سالها مشاورعالی وزیران علوم و انرژی ترکیه بوده است.

 ژوزف شیگلی استاد دانشگاه میشیگان و عضو انجمن مهندسان مکانیک آمریکا بود. شیگلی از سال 1956 تا  1978 در دانشگاه میشیگان بود و جوایز بزرگی نظیر مدال Worcester Reed Warner و همچنین جایزه طراحی مکانیزم ماشین از سوی این انجمن را در سالهای 1975 و 1985 دریافت نمود. او 8 کتاب تالیف کرده که از آن جمله می توان به تئوری ماشین ها و مکانیزم ها و مکانیک کاربردی اشاره نمود. هندبوک طراحی ماشین ها از دیگر آثار ارزشمند شیگلی است. ژوزف شیگلی در 1994 ماه May درگذشت.

 

از همین نویسنده بیشتر بخوانید:

** ( مقاله فلسفه علم و تکنولوژی - بزرگان علم و فناوری )
** (  قسمت اول مقاله فهم عمومی از علم و تکنولوژی - مقدمه )

** (  قسمت دوم مقاله فهم عمومی از علم و تکنولوژی - فالگیری و رمّالی )
** ( قسمت سوم مقاله فهم عمومی از علم و تکنولوژی - خواص سنگ ها، سنگ درمانی و سنگ های شفابخش )
** ( قسمت چهارم مقاله فهم عمومی از علم و تکنولوژی - رد آزمون ایموتو ، رد شعور بلورهای آب و شعور کیهانی )
** ( قسمت پنجم مقاله فهم عمومی از علم و تکنولوژی - برنامه های فریب عمومی، اعمال مرتاضان و جادوگران  )
** ( قسمت ششم مقاله فهم عمومی از علم و تکنولوژی - دانشمندنمایی، مدعیان اختراعات بزرگ، خود دانشمند پنداری )
** ( قسمت هفتم مقاله فهم عمومی از علم و تکنولوژی - مستند راز، قانون جذب، انرژی مثبت، انرژی منفی )
** ( قسمت هشتم مقاله فهم عمومی از علم و تکنولوژی - فال تاروت و پیش بینی آینده  )
** ( قسمت نهم مقاله فهم عمومی از علم و تکنولوژی - شبکه تولید توزیع و مصرف محصولات برنامه فریب عمومی در ایران )

behbodb2
عالی بود!!! چه موقع امتحانات بنده خداها بد و بیراه می شنیدن!!!! یاد مکانیک سیالات استریتر بخیر !!!
جمعه 13 بهمن 1391 - 15:40
yashar565
جایگاه این بزرگان جز بهشت نیست. امیدوارم تلاش و زحمات این بزرگان الگویی شود برای ما. به امید ایرانی آبادتر. یاحق
شنبه 9 آذر 1392 - 19:51