سیاراتی با دو خورشید در آسمان
مجله‌ی علمی ایلیاد - یک سیاره، برای گردش به دور «دو ستاره»، باید بر موانع بسیاری چیره شود؛ از این‌رو این‌گونه سامانه‌های دو ستاره‌ای، اغلب میزبان هیچ سیاره‌ای نیستند، به همین دلیل برای جستجوی سیارات زیست‌پذیر، سامانه‌های تک‌ستاره‌ای گزینه‌ی بهتری برای بررسی خواهند بود.
بررسی‌های انجام شده با تلسکوپ فضایی کپلر ناسا نشان می‌دهد که بیشتر ستاره‌های منفرد از نوع خورشید ما، دارای سیاره‌های فراوانی هستند. اما بیشتر ستاره‌های خورشیدگون، در سیستم‌های دوتایی‌اند که به نظر می‌رسد ستاره‌های سیاره‌دوستی نیستند. به گفته‌ی آدام کراوس در همایش انجمن‌های اخترشناسی امریکا: «فقط یک‌سوم ستاره‌های دوتایی با فاصله‌ی جدایی ۵۰ برابر فاصله‌ی زمین تا خورشید، میزبان سیاره هستند.»
هنگامی که یک سامانه‌ی ستاره‌ای آغاز به کار می‌کند، ذرات ریز به دور ستاره‌ی جوان می‌چرخند. این ذرات رفته‌رفته به یکدیگر چسبیده و توده‌ای را می‌سازند و از گرد آمدن این توده‌ها، سیاره‌ای نو شکل می‌گیرد. برای بررسی این‌که چگونه ستاره‌ی دوم این فرآیند را تغییر می‌دهد، کراوس و همکارانش مدلی را از یک زوج ستاره‌ای برای میزبانی یک سیاره ایجاد کردند.
به گفته‌ی کراوس: «ستاره‌ی دوم این روند را چنان مختل می‌سازد که سیاره‌های اندکی شانس تشکیل شدن می‌یابند». محاسبات او نشان می‌دهد که هنگامی که ستاره‌ها جفت می‌شوند، مواد سنگی پیرامون خود را فروبرده، پراکنده ساخته یا به بیرون پرت می‌کنند. به گفته‌ی کِیتلین کراتر از دانشگاه آریزونای توسکان: «اگر شما ستاره‌ای دیگر را در نزدیکی جایی که می‌خواهید یک سیاره داشته‌باشید قرار دهید آن‌گاه همه چیز از چگونگی تشکیل سیاره گرفته تا گردش آن، به کل تغییر می‌کند».
سیاره‌های اندکی آن‌قدر خوش شانس هستند که از این کارزار جان سالم به‌در ببرند؛ اما آن‌ها را هم، خطر سوخته‌شدن و متلاشی‌شدن با تابش‌های فرابنفش تهدید می‌کند؛ همچنین این سیارات به خاطر داشتن مدار‌هایی ناپایدار، یا بر روی یکی از ستاره‌ها سقوط می‌کنند یا برای همیشه از سامانه فرار کرده در فضا رها می‌شوند.
کراوس امیدوار است تلاش‌های تیم او بتواند راهنمایی در مأموریت‌های آینده، نظیر پروژه‌ی تلسکوپ TESS ناسا، در جستجوی سیاره‌های زیست‌پذیر باشد. هرچند برخی از ستاره‌های دوتایی مانند آلفای قنطورس ارزش بررسی از نظر میزبانی سیستم سیاره‌ای را دارند؛ اما ستاره‌های منفرد، گزینه‌های مناسب‌تری برای کاوش هستند.
نوشته: رامین شکیبا
ترجمه: مجله‌ی علمی ایلیاد