شواهدی از اثر ادغام تاریخی ستاره‌های نوترونی!
مجله علمی ایلیاد - اکنون می‌دانیم که دقیقاً پس از برخورد دو ستاره‌ی نوترونی که سال گذشته کشف شد، چه اتفاقی افتاده است. رویداد «GW170817» پنجمین موج گرانشیِ کشف شده و اولین موجِ مطالعه شده با مشاهدات منظم بود. ستاره‌شناسان توانستند انتشار نور در چند طول موج مختلف را ردیابی کنند و عواقب بعدی چنین انفجار مهمی را مطالعه کنند.
این برخورد یک انفجار پرتو گامای کوتاه یا همان «GBR» را تولید کرد و اولین شواهد یعنی GBRها توسط برخوردهای ستاره‌ی نوترونی به‌وجود آمدند. این GBRها یکی از پُرانرژی‌ترین رویدادها در جهان هستند و ستاره‌شناسان فرصت مطالعه‌ی آن‌ها را پیدا کردند. تحلیلی که در مجله‌ی Nature منتشر شد، نشان داد که ادغام ستاره‌ای، پیله‌ای حاوی ماده‌ای را ایجاد کرد که یک جت پرسرعت از آن ظهور پیدا کرد.
نویسنده‌ی ارشد «کونال مولی» از رصدخانه‌ی ملی ستاره‌شناسی رادیویی NRAO و کل‌تک، به خبرگزاری‌ها گفت: « حرکت واضحی را اندازه‌گیری کردیم که چهار برابر سریع‌تر از سرعت نور است. این توهم که «حرکت فوق شفاف» نامیده می‌شود، زمانی ایجاد می‌شود که جت تقریباً به سمت زمین حرکت کند و ماده‌ی موجود در جت نزدیک به سرعت نور حرکت کند.»
اولین تحلیل رویدادها، نمی‌تواند وجود جت را تایید کند، بنابراین دو مدل ظهور پیدا کردند، در یک مدل پیله سوراخ شد و در دیگری، پیله به حدی متراکم بود که پاره نشد. ستاره‌شناسان منبع ۷۵ و ۲۳۰ روز پس از برخورد را مشاهده کردند و شواهدی از حرکت فوق شفاف را به‌دست آوردند.
«آدام دلر» از دانشگاه صنعتی سوین‌برن و NRAO، افزود: «براساس تحلیل‌های‌مان متوجه شدیم که این جت به احتمال زیاد، بسیار باریک است و حداکثر ۵ درجه وسعت دارد و فقط ۲۰ درجه دورتر از مسیر زمین قرار دارد. اما برای انطباق مشاهدات‌مان، ماده‌ی موجود در جت باید با سرعت بیش از ۹۷ درصد سرعت نور منفجر شود.»
این سرعت خارق‌العاده، درواقع اثباتی است برای پُرانرژی بودن این رویدادها. GW170817 توسط دو ستاره‌ی نوترونی تقریباً با جرم سه برابر جرم خورشید، تولید شد. این برخورد منجر به ایجاد سیاهچاله‌ای شد، اما قبل از اینکه سیاهچاله تشکیل شود، مواد زیادی را در فضا پرتاب کرد که تقریباً به اندازه‌ی جرم ۱۰ زمین مملو از طلا و پلاتین بود.
«جو پسکه»، مدیر برنامه‌ی NSF برای NRAO، گفت: «رویداد ادغام به دلایلی اهمیت دارد و همچنان با اطلاعات جدیدی که ارائه می‌دهد، ستاره‌شناسان را شگفت‌زده می‌کند. جت‌ها پدیده‌هایی مرموز در محیط‌های مختلف هستند و اکنون این مشاهدات دقیق در بخش رادیویی طیف الکترومغناطیسی، بینش خارق‌العاده‌ای را به ما می‌دهند و در درک آن‌ها به ما کمک می‌کنند.»
دو ردیاب «LIGO» و «Virgo» که مسئول مشاهده‌ی امواج گرانشی هستند، در حال حاضر در وضعیت استراحت به سر می‌برند تا از لحاظ تکنیکی ارتقا پیدا کنند. آن‌ها ظرف چند ماه آینده، مجدداً راه‌اندازی می‌شوند و محققان امیدوار هستند به زودی شاهد تعداد بیشتری از ادغام‌های ستاره‌ی نوترونی باشند.
نوشته: آلفردو کارپینتی
مترجم: سحر الله‌وردی - مجله علمی ایلیاد
مترجم: سحر الله‌وردی - مجله علمی ایلیاد