جهانی همانند جهان ما

پژوهشگران هر چه بيشتر و بيشتر سياره هاي جديدي را كشف مي كنند كه به دور ستارگان ناشناس مي گردند. آيا كشف «زميني ديگر» محتمل تر مي شود؟

آيا ما انسان ها در عالم تنها هستيم؟ آيا خورشيد ما تنها نمونه اي از ميلياردها ستاره در سراسر گيتي است كه سياره اي به دور آن مي چرخد كه موجودات زنده در آن به وجود آمده اند؟ آيا تنها به صورت اتفاقي بود كه حيات بر روي زمين تكامل بيولوژيكي يافته و پس از 4 ميليارد سال سرانجام موجوداتي را به وجود آورد كه شايد قادر باشند حتي به چنين پرسش هايي پاسخ گويند؟

يكي از نخستين كساني كه جرأت كرد چنين سئوالاتي را در حضور ديگران مطرح كند با زندگي خود بهاي آن را پرداخت. او يك راهب ايتاليايي به نام گيوردانا برونو (G.Bruno) بود كه به خاطر اين ادعاي خود مبني بر اينكه جهان هاي ديگري نيز همانند جهان ما وجود دارند در ماه فوريه سال 1600 در شهر رم بر روي تلي از هيزم در آتش سوزانده شد.خوشبختانه آن زمان ها گذشته اند اما پرسش ها باقي مانده اند و براي آنها هنوز هم پاسخي يافت نشده است. زيرا دانشمندان تاكنون در هيچ جا خارج از كره زمين قادر نبوده اند وجود حيات را ثابت كنند چه برسد به اين كه سياره اي را خارج از منظومه شمسي بيابند كه از اين نظر به زمين ما شباهت داشته باشد. اما پژوهشگران روي اين حساب مي كنند كه كشف يك زمين ديگر تنها به زمان نياز دارد.

اين اطمينان خاطر دلايل خود را دارد. نخست اينكه طي سال هاي گذشته كارشناسان علم ستاره شناسي موفق شده اند به اثبات رسانند كه اصولاً سياراتي خارج از منظومه شمسي ماوجود دارند. نه از طريق مشاهده مستقيم چرا كه نور انعكاسي اين سيارات بسيار ضعيفند، بلكه با محاسبه هاي بسيار دقيقي كه در مورد ستاره مركزي اين سيارات انجام گرفته اند. اين محاسبات تاثير قوه جاذبه اين سيارات را به صورت مكرر و ادواري بر ستاره مركزي مشخص مي سازند. از اين طريق تا كنون 119 سياره خارج از منظومه شمسي ما كشف شده اند. البته بايد گفت كه اينها همه سيارات غول آسايي هستند همچون سياره مشتري مملو از گازهاي مختلف هستند كه به وجود آمدن حيات در آنها ناممكن است. اما اين امر امكان وجود سياراتي چون زمين را نقض نمي كند. از آنجايي كه چنين سياراتي بسيار كوچكند و قوه جاذبه اندكي دارند كه بر ستاره مركزي خود كمتر اثر مي كند محاسبه احتمال وجود آنها دشوارتر است.

دليل دوم براي خوشبيني بيشتر مدل هاي كامپيوتري كارشناس ستاره شناسي بريتانيا باري جونز (B.Jones) است. او مي خواست بداند كه اصولاً مناطقي در اطراف ستارگان دور وجود دارند كه سياراتي همچون زمين بتوانند بر روي مدارهاي ثابت به دور آنها بگردند؟ او به اين نتيجه رسيد كه تنها در كهكشان راه شيري صد ميليارد منظومه وجود دارد كه مي توانند سياره اي همانند زمين را در خود جاي داده باشند. بر حسب محاسبات جونز يكي از آنها احتمالاً در فاصله46 سال نوري به دور ستاره اي مي چرخد كه در تصوير فلكي دب اكبر جاي گرفته است.اما چگونه مي توان رد اين سياره بسيار كوچك را گرفت؟ تلسكوپ هاي زميني كه قادر باشند اين سياره را در اصطلاح «بينند» وجود ندارند. اما در عوض به زودي «Corot» به ميدان خواهد آمد. كوروت يك ماهواره اروپايي است كه از مدار خود به دور زمين بدون مزاحمت اتمسفر، ستارگان مشكوك را تحت نظر مي گيرد. بدين ترتيب كه زماني كه يك سياره از جلوي قرص روشن يك ستاره عبور مي كند نوسانات كوچك نوري ايجاد مي كند كه ماهواره «Corot» قادر است آنها را ثبت كند.

سپس بر اساس اين نوسانات نوري، بزرگي، جرم حجمي و اطلاعات مربوط به مدار چرخش اين سيارات مي توانند محاسبه شوند.اگر اين ماهواره ديده بان يك همزاد كره زمين را بيابد هنوز هم اين پرسش باقي خواهد بود كه آيا بر روي اين سياره حيات وجود دارد يا نه. در اينجا هم بايد محتاط بود. زيرا مولكول هاي مواد آلي واحدهاي سازنده حيات را مي توان در سراسر كيهان يافت و قوانين طبيعت در همه جاي كائنات صدق مي كنند. به عقيده تقريباً تمامي دانشمندان تحت شرايطي همچون بر روي كره زمين اجباراً حيات به وجود مي آيد. اما اينكه آيا اين حيات تا جايي تكامل يافته است كه موجوداتي را خلق كند كه درگير اين تفكر شوند كه آيا در جهان هستي تنها هستند يا نه پرسشي است كه شايد ما هرگز پاسخي براي آن نيابيم.

DW-WORLD.DE

منبع : www.sharghnewspaper.com