منو

سیاهچاله سد راه شکل گیری ستارگان می شود

سیاهچاله سد راه شکل گیری ستارگان می شود

منبع : مجله نجوم nojum.ir

تصاویر تازه ی رصدخانه ی پرتو X چاندرا محیط اطراف سیاهچاله ی ابرپرجرم مرکز M 87 ، کهکشان همسایه ی بیضوی و عظیم ، رانشان می دهد. چاندرا حلقه هایی را در گاز داغ پیرامون کهکشان آشکار کرده است. این حلقه ها شاهدی بر وجود فوران های دوره ای در نزدیکی سیاهچاله ی ابر پرجرم هستند که موج ضربه هایی را به درون گاز مجاور می فرستند. این انفجارها هر چند میلیون سال اتفاق می افتند و از سرد شدن گاز درون خوشه و شکل گیری ستارگان جلوگیری می کند.
فرزاد حسینی
کهکشان بیضوی بسیار غولپیکر ۸۷ M در صورت فلکی سنبله و در مرکز خوشه کهکشانهای سنبله در این تصویر نور مریی با جت عظیم ذراتی که از قرص اطراف ابر سیاچاله مرکزی پرتاب می‌شود مشخص است.

 غرش عظیم صوتی پدید آمده از سیاهچاله ی ابر پرجرم به وسیله  رصدخانه چاندرا  ناسا دریافت شد. این کشف با استفاده از داده های طولانی ترین رصد پرتوی X انجام شده از M87 که یک کهکشان همسایه ی  بیضوی وعظیم است، صورت گرفت. M87 در مرکز خوشه ی کهکشانی سنبله قرار گرفته و جایگاه یکی از پرجرم ترین سیاهچاله های عالم است. دانشمندان حلقه هایی را در گاز داغ و گسیل کننده ی پرتو های X یافته  اند که به خوشه نفوذ کرده و کهکشان را احاطه می کند. این حلقه ها نشانه ی وجود فوران های دوره ای است که در اطراف سیاهچاله ی ابرپرجرم اتفاق افتاده است و تغییراتی را در فشار گاز خوشه ایجاد کرده که به  صورت صدا آشکار می‌شود.

 

به گفته ی ویلیام فورمن از مرکز اختر فیزیک هاروارد - اسمیتسونین  می توان گفت که در بیشتر  عمر عالم صداهای بسیار بم و متفاوت زیادی درون این خوشه می غریدند. 

 

 

 انفجارهای M 87 که هر چند میلیون سال اتفاق می افتد از سرد شدن منبع عظیم گاز موجود در این خوشه جلوگیری کرده و مانع شکل گیری ستارگان جدید می شود. بدون این انفجارها و گرمای ناشی از آن M 87  هرگز به صورت کهکشان بیضوی امروز وجود نداشت. پال منسون یکی از اعضای گروه می گوید که اگر این سیاهچاله این همه سر و صدا ایجاد نمی کرد، M87 کهکشان کاملاً متفاوتی بود. احتمالاً کهکشان عظیم  مارپیچی که سی بار از راه شیری درخشان تر بود.

 

 انفجارها نتیجه ی ورود ماده به درون سیاهچاله است. هنگامی که قسمت اعظم  ماده بلعیده می شود، مقداری از آن به شدت به صورت جت هایی به بیرون فوران می کند. این جت ها از مناطقی در نزدیکی سیاهچاله که  نور و صدا را گریزی از آن جا نیست، پرتاب شده و با فشار وارد گاز درون خوشه می شوند و صدایی را تولید می کنند که به بیرون منتشر می شود.

 

 رصدهای چاندرا از M 87 هم چنین نشانه های قوی از زمان ایجاد موج ضربه ی ناشی از سیاهچاله ی ابر پرجرم را به دست می دهد  که نشانهx پر انرژی پیرامون سیاهچاله با شعاع 85000 سال نوری ظاهر می شود.

 ای آشکار بر وجود یک انفجار عظیم است. این موج به صورت حلقه ای از پرتو  های

 

 ویژگی های قابل ملاحظه ی دیگری نیز برای اولین بار در M87 دیده شد. رشته های باریک پرتو x گسیل شده که طول برخی از آن تا 100000 سال نوری می رسد، که احتمالاً   گاز داغ به دام افتاده در میدان های  مغناطیسی است. هم چنین حفره ی ناشناخته ی بزرگی در گاز داغ در تصاویر x دیده می شود، که حدود 70 میلیون سال پیش از یک انفجار از سیاهچاله ناشی شده است . کریستین جونز یکی دیگر از اعضای گروه  می گوید ما می توانیم برخی از آنچه را که می بینیم مانند موج ضربه ها به وسیله ی کتاب های فیزیک توضیح دهیم. اما سایر جزئیات مانند رشته هایی را که یافتیم ذهن هایمان را بسیار درگیر کرده است. صدایی که از یک  سیاهچاله ی دیگر در خوشه ی برساووش دریافت شده است مانند نتی است که حدود 57 اکتاو پایین تر از دو میانی است.

نمای خیالی از قرص اطراف یک سیاهچاله.

پرتو

 

 با این وجود صدای M87 ظاهراً پیچیده تر و ناهنجارتر است. مجموعه ای از حلقه های نا منظم فضایی در گاز داغ  نشانه ی انفجار های کوچک ناشی از سیاهچاله است که حدود هر شش میلیون سال اتفاق می افتد. این  حلقه ها بر حضور امواج صوتی که در تصویر چاندرا دیده نمی شود دلالت دارد که حدود 56 اکتاو از دو میانی پایین تر است. حضور

حفره ی بزرگ و غرش صوتی شاهدی بر وجود نت هایی باز هم بم تر تا 58 یا 59 اکتاو پایین  تر از دو میانی است که از انفجار های عظیم به وجود می آیند.

 این نتایج جدید در مورد M87 در بخش اختر فیزیک انرژی های بالا در نشستی در سانفرانسیسکو ارائه شد.