ذوب شدن لایه‌های یخی، چندین تُن متان را به جو آزاد می‌کند!
مجله علمی ایلیاد - بر اساس مطالعه‌ای جدید، صفحات یخی گرینلند، چندین تُن متان را به هوا منتشر می‌کنند. این مطالعه نشان می‌دهد که فعالیت‌های زیستی در زیر یخچال‌های طبیعی، بیش از آنچه تا کنون تصور می‌شد، بر روی جو زمین تاثیر می‌گذارند. گروهی بین‌المللی از محققین به سرپرستی دانشگاه بریستول، به مدت سه ماه در نزدیکی صفحات یخی گرینلند اقامت کردند و در طول تابستان از یخ‌های ذوب شده‌‌ی ناحیه‌ای به مساحت ۶۰۰ کیلومتر مربع نمونه‌برداری کردند.
نتایج این مطالعات در Nature گزارش شده و توضیح داده است که با استفاده از حسگرهای جدید، متان موجود در آب به صورت لحظه‌ای اندازه‌گیری شده است و مشاهده شده که متان به صورت مداوم از زیر لایه‌های یخی به بیرون منتشر می‌شود. محققین محاسبه کرده‌اند که حداقل ۶ تُن متان از این بخش از یخچال به ناحیه‌ی تحت مطالعه‌ی آن‌ها منتقل شده است. این مقدار برابر با مقدار متانی است که ۱۰۰ گاو منتشر می‌کنند.
پروفسور «جما وادام» رئیس موسسه‌ی کابوت برای محیط زیست از دانشگاه بریستول، می‌گوید: «یکی از یافته‌های کلیدی مطالعه‌ی اخیر این است که متان تولید شده در زیر یخچال‌های طبیعی قبل از این فرصت یابد، اکسید شده و تبدیل به دی‌اکسیدکربن شود، از طریق رودخانه‌های بزرگ و سریع موجود در زیر لایه‌های یخ به بیرون منتشر می‌شود و به این ترتیب، خاصیت گلخانه‌ای بیشتری خواهد داشت.»
گاز متان پس از بخار آب و دی‌اکسیدکربن، سومین گاز مهم گلخانه‌ای در جو است. با این حال، وجود متان در غلظت‌های کمتر تا حدود ۲۰ تا ۲۸ برابر خاصیت گلخانه‌ای بیشتری دارد. بنابراین مقادیر کم متان نیز پتانسیل تاثیرات زیادی بر روی جو زمین را دارد. بیشتر متان موجود روی زمین، توسط میکرواورگانیسم‌هایی ساخته می‌شود که مواد آلی را در حضور اکسیژن و در مناطق دارای رطوبت به متان تبدیل می‌کنند. به عنوان مثال، در معده‌ی گاو و مزارع برنج این اتفاق می‌افتد. بقیه‌ی متان روی زمین از طریق سوخت‌های فسیلی مانند گاز طبیعی تولید می‌شود.
اگرچه قبلاً نیز در یخ‌های گرینلند و در دریاچه های زیر یخچال‌های قطب جنوب، متان یافت شده بود؛ ولی برای اولین بار است کشف می‌شود که دریاچه‌های زیر یخچال‌ها در فصل بهار و تابستان، مقادیر زیادی متان را با خود به جو زمین، رها می‌کنند.
«لامارچه گاگون» از مدرسه‌ی علوم زمین دانشگاه بریستول و رهبر نویسندگان مقاله، می‌گوید: «شوکه کننده‌ترین موضوع مقاله این واقعیت است که اکنون شواهد روشنی از وجود سیستم میکروبی در زیر یخچال‌های طبیعی در دست داریم. ما می‌دانستیم که میکروب‌های تولیدکننده‌ی متان در محیط‌های یخچالی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند، ولی میزان اهمیت و فراوانی آن‌ها واقعاً محل تردید بود. اکنون ما به وضوح می‌بینیم که میکرواورگانیسم‌های فعال در زیر کیلومترها یخ زندگی می‌کنند و نه تنها زنده هستند، بلکه بر روی بخش‌های دیگر زمین نیز تاثیر می‌گذارند. وجود این حجم از متان نشان‌دهنده‌ی وجود زندگی در این سکونت‌گاه‌های ایزوله است.»
اغلب مطالعات درباره‌ی منابع متان در قطب شمال، بر روی لایه‌های منجمد دائمی تمرکز کرده‌اند؛ چرا که این خاک‌های یخ‌زده محل تجمع مقادیر بسیار زیادی کربن آلی است که می‌تواند در اثر گرمایش به متان تبدیل شود. این مطالعه‌ی اخیر، نشان می‌دهد که لایه‌های یخی دارای مقادیر زیادی کربن، آب مایع، میکرواورگانیسم‌ها و مقادیر کمی اکسیژن هستند و شرایطی ایده‌آل برای تولید گاز متان را دارند و منبعی برای متان محسوب می‌شوند.
دکتر «الیزابت باگشا» از دانشگاه کاردیف و همکار این مطالعه، می‌گوید: «تکنولوژی حسگرهای جدیدی که ما استفاده کردیم، دریچه‌ای رو به بخش‌های نادیده‌ی یخچال‌های طبیعی باز کردند. اندازه‌گیری مداوم آب، به ما کمک کرد تا درک خود از نحوه‌ی کار این سیستم هیجان‌انگیز و نحوه‌ی تاثیر آن بر بقیه‌ی سیاره را بالا ببریم.»
با وجود قطب جنوب به‌عنوان بزرگ‌ترین منبع یخی روی زمین، محققین اذعان دارند که این مطالعه باید ذهن‌ها را به سمت جنوب معطوف کند. گاگون اضافه می‌کند: «احتمالاً مقادیر بسیار بیشتری متان در زیر لایه‌های یخی قطب جنوب محبوس شده است. همان کاری که ما در گرینلند انجام دادیم، باید با نفرات بیشتری بر روی قطب جنوب انجام شود.»
نوشته: ScienceDaily
ترجمه: امید محمدی – مجله علمی ایلیاد