حفره‌های اسرارآمیز دریای جنوبگان
حفره‌های اسرارآمیزی دریای قطب جنوب
مجله علمی ایلیاد - پوسته‌ی یخ شناوری که در طول زمستان‌ها در سراسر دریای ودل قاره‌ی جنوبگان تشکیل می‌شود، موجب تعجب دانشمندان می‌شود. هر بار حفره‌ی عظیمی پدیدار می‌شود و آب‌های یخی و تاریک زیر دریا را نشان می‌دهد. چرا در بعضی سال‌ها این حفره‌ها پدیدار می‌شوند و در بعضی سال‌های دیگر پدیدار نمی‌شوند؟ اصلاً چرا این حفره‌ها ظاهر می‌شوند؟ در واقع پاسخ این سوال‌ها هیچ‌وقت روشن نبوده، اما اکنون محققان از طریق ترکیبی از ربات‌های شناور، تصاویر ماهواره‌ای و کلاه‌های کوچکی که روی سر خوک‌های دریایی قرار می‌دهند، شروع به فهمیدن پاسخ این سوال‌ها کرده‌اند.
این حفره‌ها یخ‌گیر «پولینیا» نامیده می‌شوند و نسبتاً شناخته‌شده و رایج هستند. یخ‌گیرها در واقع برای حیوانات قاره‌ی جنوبگان نظیر خوک‌های دریایی، وال‌ها و پنگوئن‌ها که در زیر یخ دریا شنا می‌کنند و برای تنفس و استراحت باید به سطح دریا بیایند، بسیار مفید است. اما یخ‌گیر دریای ودل عجیب و غریب است. این یخ‌گیر برای اولین بار توسط تصاویر ماهواره‌ای و در سال ۱۹۷۴ در نزدیکی کوهی زیرآبی به نام «ماد رایز» کشف شد که بسیار بزرگ و تقریباً اندازه‌ی نیوزیلند بود. سپس دوباره در سال ۱۹۷۵ و ۱۹۷۶ پدیدار شد، اگر چه دمای هوا در آن منطقه زیر دمای انجماد بود. با این حال بعد از سال ۱۹۷۶ ناپدید شد. اقیانوس‌شناس «اتان کمپل» از دانشگاه واشینگتن، می‌گوید: «ما فکر می‌کردیم این حفره‌ی بزرگ در یخ دریا چیز نادری است، می‌گفتیم شاید فرآیندی بوده که از بین رفته است.»
اما در سال ۲۰۱۶ دوباره ظاهر شد، اما کمی کوچک‌تر بود، تقریباً اندازه‌ی ایالت مینسوتا بود. سپس دوباره در سال ۲۰۱۷ پدیدار شد. مطالعه‌ای در اوایل سال جاری، یخ‌گیرِ ۲۰۱۷ را به فعالیت سیکلون ارتباط داد. با این وجود این پدیده هم مانند بسیاری از پدیده‌های جهانی چیز ساده‌ای نیست که فقط یک دلیل واحد داشته باشد.
اقیانوس‌شناس «استفن رایزر» از دانشگاه واشینگتن، می‌گوید: «این مطالعه نشان می‌دهد که علت این یخ‌گیر در واقع تعدادی عامل است که باید همه‌ی آن‌ها با هم وجود داشته باشند تا این یخ‌گیر پدیدار شود. در هر سال امکان دارد چند تا از این رویدادها رخ دهد، اما فقط در صورتی که همه‌ی آن عوامل وجود داشته باشد؛ در غیر این صورت یخ‌گیر ظاهر نمی‌شود. تکنولوژیِ ما بسیار بهتر از تکنولوژی دهه‌ی ۱۹۷۰ است و مدتی است که قاره‌ی جنوبگان بسیار مورد توجه بوده به دو دلیل؛ هم به دلیل تاثیراتی که تغییر آب و هوا بر این منطقه دارد و هم به خاطر تاثیراتی که این منطقه بر کل دنیا دارد.»
همچنین داده‌هایی از مشاهدات و مدل‌سازی آب و هوا و کربن جنوب اقیانوس آرام موسوم به «SOCCOM» وجود داشت. SOCCOM سیستمی از ابزارهای شناور است که در اقیانوس آرام شناور هستند و بر دما، شوری و جریان تا عمق ۲۰۰۰ متری، نظارت دارند. این پروژه در سال ۲۰۱۴ شروع شده، بنابراین هنوز داده‌های کمی از آن وجود دارد و بیش از یک دهه است که محققان، خوک‌های دریایی قاره‌ی جنوبگان را به ابزارهای سیستم «آرگوس» که شامل حسگرهایی برای دما و شوری است، مجهز کرده‌اند. سیستم آرگوس سومین جریان داده را ارائه داده است.
همه‌ی این‌ها با هم باعث شد که این گروه تحقیقاتی تصویری از آنچه که موجب ایجاد حفره‌های اسرارآمیز می‌شود، ارائه دهند. کمپل می‌گوید: «یخ‌گیرهای اخیر به خاطر ترکیبی از عوامل به وجود آمده‌اند؛ یک‌سری عوامل مربوط به شرایط غیرعادی اقیانوس‌ها است و یک‌سری دیگر مربوط به مجموعه‌ای از طوفان‌های بسیار شدیدی که با بادهای پرقدرتی در طول دریای ودل می‌چرخند.»