كاشف تبديل جمع به ضرب مثلثاتي!!

[omid h]

ابن يو.نس
ابوالحسن علي بن ابي سعيد عبد الرحمن بن احمد بن يونس بن عبداالاعلي االصدفي اليمني المصري.
ستاره شناس مشهور و صاحب زيج حاكمي معروف به زيج ابن يونس است. (زيج معرب زيگ فارسي است كه بعدها در لاتين به صورت zig آمده است و در آن منجمان احوال و حركات افلاك و ستارگان را معلوم مي كنند. معمولا در آن گاهشمار و حداول خطوط مثلثاتي ، مختصات ، مقادير نجومي ، صور نجومي و جغرافيا را مي نويسند ).
ابن خلكان گويد: اين زيج ،زيجي بزرگ است و من آن را در چهار مجلد ديدم و در آن بسط قول و عمل هر دو هست و از چيزي فروگذار نشده است و از همه زيجهاي كامل تر از آن نيافتم. ابن يونس در اين كتاب گويد كه آن را به امر العزيز پدر حاكم بامرالله صاحب مصر كرده است. ابن يونس مختص در علم نجوم و متصرف در ديگر دانشها و بارع در شعر بود و مردم مصر را در تقويم كواكب تنها اعتماد بر زيج او و زيج يحيي بن منصور است. او پسري ناخلف داشت كه كتابها و جميع تصنيفات او را به من و رطل (اين دو اساسا واحد پول هستند كه بعدا واحد پول گشته و درهر منطقه به يك ميزان دلالت دارند . هر من دو رطل است كه هر رطل 480 درهم است اما در مصر هر رطل 144 درهم بوده است در نهايت پسر ابن يونس 432 درهم) بفروخت. او را شعر بسيار بوده است. وي به سال 399 به طور ناگهاني درگذشت. ابن يونس اين قاعده كه در مثلثات كروي بسيار كاربرد دارد را كشف و اختراع كرد.
جيب تمام ا (كسينوس) * جيب تمام ب = 2/1( جيب تمام (ا+ب) + جيب تمام (ا-ب))
Cos (A-B) + Cos (A+b) = 2CosB *CosA
و چندين مساله راجع به مدارات و قوس هاي روي كره را بوسيله تصوير آنها بر سطح افق و سطح نصف النهار حل كرده است.
ماخذ لغتنامه علامه دهخدا
با بازگرداني و تخليص و تشريح

براي اطلاعات بيشتر به سايت دائره المعارف بزرگ اسلامي
http://cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=1927
مراجعه فرماييد

[109_k]