در يك كلام الهه زيبايي آسمان است. آسمان از نظر قدما، جايگاه خدايان بوده و زهره به عنوان خداي زيبايي، بسيار مورد توجه آنها بوده است جو فوقالعاده غليظ زهره عرب يا آناهيتاي پارسي كه ضريب بازتابشي زيادي دارد، درخشندگي خاصي به اين سياره بخشيده است. زهره كه با حداكثر كشيدگي ْ47، به خوبي و بسيار آسان در آسمان مغرب و يا صبحگاهي رؤيت ميشود، از بسياري جهات شبيه زمين است. حجم، جرم، چگالي و طول عمر يكسان اين دو سياره باعث شده است كه دانشمندان، زهره را خواهر زمين بنامند.
اما تحقيقات اخير نشان داده است كه زهره تفاوتهاي بنياديني با زمين دارد. زهره هيچ اقيانوسي ندارد و با جو بسيار غليظي از دياكسيدكربن پوشانده شده است. در اتمسفر آن ابرهايي از اسيدسولفوريك ديده شده است و فشار اتمسفر در سطح آن به حدود 90 بار ميرسد. به علت خاصيت شديد گلخانهاي(greenhouse effect)، دماي سطح اين سياره تا حدود 480 درجه سانتيگراد افزايش مييابد.
دو چهره از يك سياره
دوچهره از يك سياره. تصوير سمت چپ، تصوير واقعي زهره از چشم فضاپيماي مارينر10 در سال 1974 ميباشد. اما تصوير سمت راست، تصويري ساخته شده از مجموعه اطلاعات راداري جمعآوري شده توسط دو فضاپيماي پايونير ونوس در سال 1978 و ماژلان در سال 1990 ميباشد.
ولي همين اتمسفر غليظ باعث ميشود كه اختلاف دماي شديدي بين روز و شب اين سياره برقرار نباشد. ميتوان فرض كرد كه سطح اين سياره، در فر داغ اتمسفر غليظي به دام افتاده است و شبانهروز در حال برشته شدن است.
اين خاصيت باعث شده است كه زهره عليرغم دورتر بودن از خورشيد، نسبت به عطارد، از آن گرمتر باشد. فعاليتهاي اتمسفري شديدي در زهره مشاهده شده است. تخليههاي الكتريكي اتمسفر زهره، ميتواند شهري را زيروزبر كند. زهره پوسته فعالي دارد. تكانهاي پوستهاي شديد و آتشفشانهاي فعال زيادي در بررسي راداري زهره مشاهده شده است. طبق مشاهدات نزديك به 85% سطح اين سياره را گدازههاي آتشفشاني ناشي از حدود 100،000 آتشفشان كوچك و بزرگ پوشانده است. در زهره آتشفشانهايي با قطر دهانه خيلي بزرگ، تا حدود 100 كيلومتر، وجود دارد. به دليل جو بسيار غليظ زهره، اكثر اطلاعات ما از سطح اين سياره مربوط به مشاهدات راداري ميشود. يك روز زهرهاي حدود 243 روز زميني طول ميكشد، در حالي كه يك سال زهرهاي حدود 225 روز زميني است. اين برابري نسبي باعث شده است كه رصد كنندههاي زميني زهره، همانند آنچه در مورد ماه رخ ميدهد، تقريبا همواره يك بخش از زهره را رصد نمايند. سياره زهره نيز چون سيارهاي دروني است، يعني بين زمين و خورشيد قرار دارد، داراي هلال ميباشد.
موضوع عجيب ديگري كه در مورد زهره وجود دارد، چرخش اين سياره از شرق به غرب است. به اين ترتيب اگر قادر به زندگي روي زهره بوديد، شاهد طلوع خورشيد از غرب و غروب آن در شرق خواهيد بود. به دليل جو غليظي كه اين سياره دارد، گودالهاي ناشي از برخورد به ندرت در سطح آن ديده ميشود. بزرگترين گودالي كه در سطح زهره رصد شده است حدود دو كيلومتر قطر دارد.
در جدول زير بعضي از مشخصات الهه زيباي آسمان را مشاهده خواهيد كرد:
Mass (kg)
4.869e+24
Mass (Earth = 1)
0.81476
Equatorial radius (km)
6,051.8
Equatorial radius (Earth = 1)
0.94886
Mean density (gm/cm^3)
5.25
Mean distance from the Sun (km)
108,200,000
Mean distance from the Sun (Earth = 1)
0.7233
Rotational period (days)
-243.0187
Orbital period (days)
224.701
Mean orbital velocity (km/sec)
35.02
Orbital eccentricity
0.0068
Tilt of axis (degrees)
177.36
Orbital inclination (degrees)
3.394
Equatorial surface gravity (m/sec^2)
8.87
Equatorial escape velocity (km/sec)
10.36
Visual geometric albedo
0.65
Magnitude (Vo)
-4.4
Mean surface temperature
482°C
Atmospheric pressure (bars)
92
Atmospheric composition
Carbon dioxide
Nitrogen
Trace amounts of: Sulfur dioxide, water vapor,
carbon monoxide, argon, helium, neon,
hydrogen chloride, and hydrogen fluoride.
96%
3+%
در باورهاي ايراني ستاره يا به تعبير امروزي، سياره «آناهيد/ ناهيد/ آناهيتا» ستاره آبهاي روان دانسته شده است و از همين رو نيايشگاههاي ناهيد نيز در كنار جويباران و چشمهساران برساخته شده بوده است. همچنين براي آناهيد شخصيتي مؤنث قائل بودهاند كه در نتيجه آبهاي چشمهها و قنوات را متعلق به او و او را حامي و پشتيبان آنها ميدانستند. اينكه در انديشههاي كهن ايراني، مظهر چشمهها جايگاه آناهيد دانسته ميشد و مردان را اجازه نزديك شدن بدان نبود، از همين باور سرچشمه ميگيرد. اما پرسش اينجاست كه چه رويدادي در طبيعت موجب پيدايش باورهاي ارتباط ستاره آناهيد با آبهاي روان شده است؟