دیکشنری هسته ای

[armin57ghazal]

دیکشنری هسته ای

اینجا سعی میکنم بطور مرتب کلمات دیکشنری هسته ای رو واستون بزارم.
این دیکشنری رو دکتر اطهری آماده کردن چون به صورت زبان اصلی بود گفتم ترجمش کنم همه بتونن استفاده کنن


Activity : فعالیت تعداد فروپاشی های هسته ای، که در واحد زمان در مقداری ماده رادیواکتیو اتفاق می افتد. فعالیت برحسب کوری یا بکرل اندازه گیری می شود. اغلب بطور بی ربط به معنی "پرتوزایی" هم استفاده می شود.

Alpha : آلفا ذرات باردار مثبت تابش شده از هسته یک اتم. ذرات آلفا نسبتا بزرگ و خیلی سنگین هستند. بخاطر بار مثبت قوی و جرم زیاد، ذرات آلفا نمی توانند به داخل هر ماده ای نفوذ کنند. یک ورق کاغذ یا یک اینچ(1 in=2.54 cm) هوا معمولا می توانند ذرات آلفا را متوقف کنند.

Alpha Particle : ذره آلفا ذره بارداری با بار2 و جرمی 4 برابر واحد جرم اتمی. در واپاشی بیشتر هسته های سنگین تابش می شود و تشکیل دهنده هسته هلیوم است، که شامل 2 پروتون و 2 نوترون است.

Anti Particle : پاد ماده یک ذره که بار مخالف دارد، اما ازجهات دیگه با ذره اصلی یکسان است.

Atom : اتم یک اتم کوچکترین جزء یک عنصر است، که خواص شیمیایی آن عنصر را داراست. یک اتم شامل هسته مرکزی نسبتا سنگینی از پروتون و نوترون است که بار الکتریکی مثبت دارد، که الکترونها در مدارهای نسبتا بزرگی حول آن حرکت می کنند.

Atomic : اتمی دقیقا وابستگی به رفتار و خواص اتمها-هسته و الکترونهای مداری. معمولا واژه مترادف با "هسته ای" هست، مثلا نظیر "انرژی اتمی".

Atomic Mass Unit(AMU) : واحد جرم اتمی یک دوازدهم(1/12) جرم اتم کربن 12( C12). تقریبا جرم یک پروتون یا نوترون ایزوله شده است.

Atomic Number(Z) : عدد اتمی تعداد پروتون های موجود در هسته اتمهای یک عنصر.

Atomic Weight : وزن اتمی جرم متوسط اتمهای یک عنصر در فراوانی ایزوتوپ طبیعی نسبت به دیگر اتمها، که اتم کربن12 را به عنوان پایه می گیرند. تقریبا برابر با تعداد پروتون ها و نوترون ها در هسته است.

Background Radiation : تابش زمینه 1. در بحث ترازها و اثرات تابش، این واژه مربوط به ترازهای کلی طبیعی و تابش ساختگی در مقابل مولفه های تابش اضافه شده خاصی، باید در نظر گرفته شود. 2. در بحث تکنیک های اندازه گیری تابش، این واژه همچنین شامل قرائت(اندازه گرفتن)های مزاحم به علت خصوصیت "نویز-پارازیت" وسایل و دستگاهای برقی و هم چنین آلودگی های رادیواکتیو موضعی هست.


Becquerel, Bq : بکرل
واحد فعالیت در سیستم SI است. یک بکرل هم ارز با یک فروپاشی بر ثانیه یا تقریبا 2.7*10-11 کوری است.


Beta Particle, (β) : ذره بتا یک الکترون یا پوزیترون تابش شده از یک هسته در انواع خاص فروپاشی های هسته ای( واپاشی بتا).


Beta Particles : ذرات بتا ذرات باردار منفی تابش شده از یک اتم. ذرات بتا جرم و باری برابر با یک الکترون دارند. آنها ذرات خیلی سبک(حدود 2000 بار جرمی کمتر از پروتون دارند) و بار -1 دارند. بخاطر جرم کم و بار واحد ذرات بتا می توانند از ذرات آلفا عمق بیشتری نفوذ کنند. چند میلیمتر از آلومینیوم می تواند ذرات بتا را متوقف کند.

Chain Reaction : واکنش زنجیره ای واکنشی که شروع شده، و مواد لازم برای ادامه واکنش را فراهم می سازد. به عنوان مثال واکنش شکافت هسته ای شروع شده، نوترون هایی را رها می سازد که باعث بیشتر شده شکافت هسته ها می شود و به نوبه خود نوترون های بیشتری رها می سازد و به همین ترتیب(ادامه می یابد).


Cerenkov Radiation : تابش چرنکوف نور تابیده شده از ذرات باردار وقتی که این ذرات با سرعتی بیش از سرعت نور در محیط وارد محیط شفاف می شوند. این نور در نردیکی چشمه های رادیواکتیو قوی آبی روشن بنظر میرسد، همانطوری که عناصر سوختی ذخیره شده در آب می درخشند.


Counter : کنتور یا شمارشگر وسیله ای برای شمارش پالس هاس تابش یا پالس های الکتریکی است، که آنها را به شکل دیجیتالی نمایش و ضبط می کند. (ر.ک Scaler و Ratemeter). CPM(نعدا شمارش ها بر حسب دقیقه) : واحد اندازه گیری که معمولا برای اندازه گرفتن تابش آلفا و بتا استفاده می شود.


Critical Organ : اندام بحرانی آن قسمتی از بدن انسان که بیشتر در معرض خسارت دیدن قرار می گیرد، که بوسیله رادیونوکلید معینی در بدن قرار گرفته یا بوسیله تابشی از یک چشمه خارجی است.


Curie, Ci : کوری واحد فعالیت است؛ 1 گرم از ماده رادیواکتیو رادیوم226 است. در سیستم SI واحد بکرل (Bq) جای کوری را گرفته است؛ که برابر با 1 واپاشی بر ثانیه است.


Cyclotron : (شتابدهنده) سیکلوترون یک شتابدهنده که ذرات باردار مسیر مارپیچی را در میدان مغناطیسی دنبال می کنند و بوسیله یک میدان الکتریکی نوسانی شتاب داده می شوند.(ر.ک Synchrotron )

Daughter product: محصول دختر
نوکلئدی که سریعا از واپاشی رادیواکتیو یک نوکلئد منشا(اصلی) به دست می آید. اگر این نوکلئد خودش رادیواکتیو باشد، در دوره خودش یک نوکلید اصلی خواهد شد.


Decay, radioactive: واپاشی
تجزیه یک هسته بوسیله گسیل یا رادیواکتیویته(پرتوافشانی). کاهش فغالیت بواسطه این تجزیه.


Decay product: محصول واپاشی
واژه ای مترادف با محصول دختر.


Decommissioning: از رده خارج سازی
تعطیل و قرار دادن در حالت ایمنی یک راکتور هسته ای یا دیگر نیروگاه ها وقتی به پایان عمر مفید خود می رسند.

Delay tank: مخزن تاخیری
مخزنی برای ذخیره موقت سیالات رادیواکتیو در حالی که فعالیت آنها کاهش پیدا می کند.


Delayed neutrons: نوترون های تاخیری
نوترون هایی که نتیجه شکافت هستند اما با زمان قابل ملاحظه ای(0.1 ثانیه یا بیشتر)بعد از اینکه شکافت اتفاق افتاد، تابش می شوند. این نوترون ها نقش ضروری را در کنترل راکتورهای هسته ای بازی می کنند.


Depleted Uranium: اورانیوم تهی شده
اورانیوم با کمتر از مقدار طبیعی U235(مقدار طبیعی آن 0.71% است)، برا ی مثال باقی مانده یک ایزوتوپ کارخانه غنی سازی یا از یک کارخانه فرآوری سوخت هسته ای.


Deuterium: دوتریوم
ایزوتوپ هیدروژن با جرم 2، "هیدروژن سنگین". آب سنگین(Heavy water) رو ببینید
.
Disintegration: فروپاشی
هر تبدیل یک هسته، چه خود به خودی باشد چه بوسیله برهمکنش با تابش، که به شکل ذرات یا فوتون های تابیده شده باشد. بطور خاص برای معنی واپاشی رادیواکتیو استفاده می شود.


Dose, radiation: دز یا میزان تابش
بطور کلی یعنی مقدار انرژی تابشی جذب شده بوسیله یک جسم. تعاریف زیادی برای پوشش کاربردهای مختلف دارد. ببینید Rem,Rad,Roentgen

Dose rate: نرخ دز(نرخ به معنی تغییرات یک کمیت نسبت به زمان است
دز جذب شده در واحد زمان، یعنی rem بر سال، همچنین به عنوان سطح شدت تابش در یک نقطه داده شده یعنی میلیارد بر ساعت، استفاده می شود.


Dosemeter, Dosimeter, Dose rate meter: دز سنج
وسیله ای که دزهای تابش یا نرخ های دز را اندازه گیری می کند.

الکترون: Electron
یکی از ذرات پایدار است که در همه مواد وجود دارد. این ذره حامل بار واحد منفی برابر با 1.6*10-19 کولن است جرم آن 9*10-31 کیلوگرم است.


الکترون ولت : Electron Volt
یکی از واحدهای انرژی است که در مطالعه ذرات هسته ای و برهمکنش آنها اندازه گیری می شود. برابر با تغییر انرژی یک الکترون که در معرض اختلاف پتانسیل 1 ولت قرار دارد٬ می باشد.


انرژی هسته ای : Energy, nuclear
به انرژی آزاد شده وقتی ذرات متشکل از هسته های اتمها تحت آرایش مجدد قرار می گیرند٬ بخصوص وقتی شکافت القایی نوترون در اورانیوم یا پلوتونیوم اتفاق بیافتد.


زمان محصور سازی انرژی: Energy containment time
در تحقیقات همجوشی٬ انرژی کل مربوط به پلاسمای محصور شده تقسیم بر میزان اتلاف انرژی از آن است.


برانگیختگی: Excitation
انرژی اضافی برای یک سیستم مثلا یک هسته٬ که آن را از حالت “پایه” به حالت” برانگیخته” می برد.

[steve jobs]

سلام
جستار بسیار مفیدی خواهد شد
شاید بیشتر (یا شاید بعضی) از کاربران با زبان اصلی آن(اگر انگلیسی هست!) مشکلی نداشته باشند.
پس اگر ممکن است لینک دانلود کل دیکشنری را قرار دهید.
با تشکر فراوان

[armin57ghazal]

با سپاس از شما اینم لینک دانلود دیکشنری اصلی
http://reactorphysics.persiangig.com/do ... ionary.pdf

[armin57ghazal]

نوترون های سریع : Fast Neutrons
نوترون های متحرکی که با سرعتی نزدیک به آن مقداری که از هسته در حال شکافت بیرون می زنند، نوعا حدود 20000 کیلومتر بر ثانیه سرعت دارند.
فیلم بج(نوعی دزیمتری فرد): Film badge
یک بج(نشان) کوچک که توسط افرادی که در مناطق تابشی کار می کنند که شامل یک قطعه فیلم فتوگرافیک پوشیده است، به تن دارند. درجه تاریکی فیلم اندازه دز تابشی دریافتی را نشان می دهد.
شکافتنی: Fissile
یک هسته آماده شکافته شدن توسط نوترون های کند(حرارتی)، برای مثال U-235.] در واقع هسته U-236 شکافته می شود ولی به U-235 هسته شکافتنی می گویند[.
شکافت: Fission
فرایندی که توسط هسته یک عنصر سنگین، مثل اورانیوم، به دو هسته کوچکتر تقسیم می شود، مثل باریوم و کریپتون، و چند نوترون. انرژی زیادی نیز می دهد. فرایند عکس شکافت، همجوشی است.
شکافت پذیر : Fissionable
(هسته ای که) بتواند شکافت هسته ای انجام بدهد، مثلا اورانیوم 235.] هسته هایی که با نوترون با انرژی کمتر از 10MeV شکافته شوند.[
شمارنده شکافتیFission-counter:
آشکارسازی شامل یک لوله مدرج شده با ماده شکافتنی یا پرشده از یک گاز شکافتنی که نوترون ها را توسط یونیزاسیون تولید شده در آن بوسیله محصولات شکافت، آشکار می کند.
نوترون های شکافت: Fission neutrons
نوترون های تولید شده در هر بار انجام شکافت.
محصولات شکافت: Fission Product
عناصری که هسته های با وزن متوسط دارند در شکافت اورانیوم یا پلوتونیوم تولید می شوند. هسته های آنها تعدادی نوترون اضافی دارد و بیشتر آنها به شدت گسلینده های پرتو گاما هستند.
طیف شکافت: Fission Spectrum
1. توزیع انرژی نوترون های آنی در شکافت یک ویژه هسته مشخص.
2. توزیع انرژی تابش گامای آنی ناشی از شکافت.
3. برد و فراوانی نوکلیدهای تشکیل شده از شکافت
بهره شکافت: Fission yield
درصدی از شکافت که منجر به نوکلید خاصی می شود.
فلاسک(محفظه): Flask
یک ظرف محفوظ(حفاظت شده) که برای ذخیره یا انتقال ماده پرتوزا استفاده می شود، مخصوصا برای سوخت هسته ای.
چگالی شار: Flux Density
برای یک نقطه داده شده (مخصوصاً در قلب یک راکتور هسته ای)، تعداد نوترون ها یا دیگر ذرات تابشی بر ثانیه در یک کره فرضی به مرکز آن نقطه، تقسیم بر سطح مقطعی(1 cm^2) آن کره.

[steve jobs]

فرق Fissile و Fissionable چیست؟
فرق Fission Product و Daughter Product چیست؟

[armin57ghazal]

فرق Fissile و Fissionable چیست؟

اگر هسته ای با نوترون حرارتی (0.025eV) شکافته بشه Fissile بهش میگن
اما Fissionable مفهوم کلیتری هست، میگه هر هسته ای که با نوترون شکافته بشه مثلا اورانیوم 238
که با نوترون های پر انرژی شکافته میشه

فرق Fission Product و Daughter Product چیست؟

Daughter Product برای محصولات واپاشی است که بهش محصول دختر یا ایزوتوپ دختر هم میگن
اما Fission Product فقط به محصولات شکافت اشاره داره مثلا باریوم و کریپتون و ...

[armin57ghazal]

Gamma Rays
تابش الکترومغناطیسی با طول موج کوتاه که ارنظر انرژی و فرکانس از نور مرئی و فرابنفش بالاتر است. پرتوهای گاما از هسته¬ی یک اتم تابش می شوند. این فوتون های پر انرژی بیشتر از ذرات آلفا و بتا (به داخل ماده) نفوذ می کنند.
پرتو گاما: Gamma-rays
تابش با منشا هسته ای الکترومغناطیسی با طول موج خیلی کوتاه در طی گذارهایی از قبیل شکافت، فروپاشی و تجزیه پرتوزا و نابودی پوزیترون-الکترون گسیل می شود. آنها با پرتوهای X وجوه مشترک زیادی دارند.
شمارنده گایگر-مولر: Geiger-Muller counter
با یک پایه ساده و خوب آشکارساز تابشی را تشکیل می دهد که پالس های الکتریکی را با توجه به آهنگ شدت تابش تولید میکند. معمولاً شمارنده گایگر نامیده می شود.
گری : Gray, Gy
واحد SI دز تابش جذب شده است، 1 ژول بر کیلوگرم. 1 Gy=100 rads

[armin57ghazal]

نیمه عمر: Half-Life
زمان مشخصه ای که برای فعالیت یک ماده پرتوزای خاص درنظر گرفته می شود تا در اثر واپاشی به نصف مقدار اولیه اش برسد- یعنی نصف اتمهای موجود در فروپاشی. نیم عمرها از یک میلیونم ثانیه تا میلیاردها سال تغییر می کنند، که وابسته به پایداری هسته مورد نظر است.
نیمه عمر بیولوژیکی: Half-life Biological
زمان مورد نیاز برای مقداری از ماده خاص در بدن که بوسیله فرایندهای بیولوژیکی نصف شود، که آهنگ ازاله آن نمایی است.
آب سنگین: Heavy Water
دوتریوم دی اکسید، D2O . آبی است که در هیدروژن توسط "هیدروژن سنگین" یا دوتریوم جایگزین می شود. بخاطر سطح مقطع جذب نوترون خیلی کمی که دوتریوم دارد، آب سنگین را یک کندساز عالی می سازد و مثلاً در راکتورهای هسته ای CANDU (راکتور آب سنگین اورانیومی طرح کانادایی) و SGHWR (راکتور آب سنگین مولد بخار) استفاده می شود. در آب معمولی 1 قسمت در هر 5000 تا است.
نمایشگر نقطه داغ: Hot spot monitor
یک آشکارساز تابشی قابل حمل برای استفاده فیزیک بهداشت، با سر آشکارساز روی یک میله دراز، به طوری که اپراتور لازم نیست به چشمه تابشی نزدیک باشد.

[armin57ghazal]

یون: Ion
اتمی که یکی یا تعدادی از الکترون های مداری خود را ازدست داده یا جذب کرده باشد، بنابراین از نظر الکتریکی باردار شده است.
یونیزاسیون: Ionization
فرایندی که بوسیله اتم های خنثای مولکول ها به به جفت هایی باردار شده با بار مخالف تقسیم می شوند مثل یون ها.
محفظه یونش: Ionization Chamber
یک وسیله برای اندازه گیری شدت تابش یونیزان. تابش گاز داخل محفظه را یونیزه می کند و آهنگی که یون ها (روی الکترودهای باردار شده با بار مخالف) جمع می شوند را با یک جریان الکتریکی اندازه گیری می کند.
تابش یونیزان: Ionizing Radiation
تابشی که الکترون های مداری را از اتمها می کند، بنابراین جفت های یونی می سازند. ذرات آلفا و بتا یونیزان چگال تری نسبت به پرتوهای گاما و X با انرژی مشابه می باشند. نوترون ها بطور مستقیم یونیزاسیون نمی شوند.
ایزوتوپ ها: Isotopes
اتمهایی از یک عنصر مشابه که وزن اتمی متفاوتی دارند بخاطر تفاوت در تعداد نوترون ها در هسته هایشان. ایزوتوپ ها عدد اتمی یکسان دارند اما عدد جرمی متفاوت. (یک تعریف مفید و کاری "اتمهایی که بیرون یکسان اما درون متفاوتی دارند" است).

[armin57ghazal]

مواد نشاندار : Label, radioactive
مقداری نسبتا خیلی کم از ماده پرتوزا با یک ماده یا چیزی اضافه می شود، رفتارهای متعاقب می تواند بوسیله آشکارسازی و اندازه گیری تابش گسیل شده از آن ماده مطالعه می شود.
شتاب دهنده خطی: Linear accelerator (LINAC)
یک شتاب دهنده که ذرات را در یک مسیر مستقیم شتاب می دهد.
انتقال خطی انرژی: Linear energy transfer (LET)
آهنگی که ذره باردار بخاطر عبورش از ماده انرژی از دست می دهد. برای ذرات آلفا زیاد و برای الکترون کم است.

[armin57ghazal]

محصورسازی مغناطیسی : Magnetic confinement
در تحقیقات همجوشی، میدان های مغناطیسی به شکل هایی در می آیند تا پلاسما را محصور کنند.
کاستی جرم : Mass defect
اختلاف بین جرم یک هسته و جمع جرم های نوکلئون های تشکیل دهنده اش. این به انرژی بستگی هسته توسط رابطه انشتین E=MC2 مربوط می شود.
عدد جرمی : Mass number
تعداد پروتون ها به اضافه نوترون ها در هسته یک اتم.
طیف سنجی جرمی : Mass spectrometer
ابزاری تحلیلی است که با شتاب یون های مثبت ماده از نظر الکترومغناطیسی برحسب بار به نسبت جرم هایشان جدا می شوند. اختلاف انواع می تواند شناسایی شود و اندازه گیری دقیقی از غلظت های نسبی انها درست شود.
نمایشگر : Monitor
یک شخص یا وسیله ای که موظف اندازه گیری کمیت هایی است، مخصوصا آنهایی که در حوزه فیزیک بهداشت مورد توجه هستند مثلا ترازهای تابش.

[armin57ghazal]

نوترون: Neutron

یک ذره بنیادی با جرم تقریبی 1 برابر واحد جرم اتمی که تقریباً با پروتون برابر است( حدوداً 1.67*10-27Kg ). نوترون با پروتون تشکیل هسته اتمها را میدهند. نوترون ها بدون اعتنا به میدان الکتریکی مثبت هسته می توانند به آن نزدیک شوند، پس در خیلی از برهمکنش های هسته ای می تواند نقش داشته باشد. نوترون های منزوی پرتوزا هستند، آنها با نیم عمر 12 دقیقه با گسیل بتا به پروتون واپاشی می کنند.

مولد نوترون: Neutron generator

یک شتاب دهنده که برای تولید نوترون طراحی یا استفاده شده، مخصوصا توسط واکنش های همجوشی بین یون های تریتیوم شتاب داده شده و یک هدف تریتیوم، که نوترون با انرژی 14MeV تولید می کند.

بهره نوترون: Neutron yield

تعداد متوسط نوترونی که در شکافت به ازای هر شکافت گسیل می شود.

هستک(نوکلئون): Nucleon

یک پروتون یا یک نوترون، ذراتی که همه هسته ها از آنها تشکیل می شوند.

هسته :Nucleus

بخش مرکزی یک اتم که بار الکتریکی مثبت، و تقریبا کل جرم اتم، در آن متمرکز شده است و الکترونهای مداری حول آن می چرخند.

یک اتم بخصوص: Nuclide

یک نوع منفرد از اتم که توسط عدد جرمی، عدد اتمی و حالت انرژی هسته اش مشخص می شود.

نوترینو: Neutrino

یک ذره خنثای الکتریکی با جرم ناچیز. در فرایندهایی از قبیل واپاشی بتا و نیز واکنش هایی که نیروی ضعیف در آنها درگیر است، تولید می شود.

عدد نوترونی: Neutron number

تعداد کل نوترون ها در هسته،N.

انرژی بستگی هسته:Nuclear binding energy

انرژی ای که نوکلئون ها برای مقید شده درون یک هسته آزاد می کنند.

راکتور هسته ای: Nuclear reactor

وسیله ای است که یک واکنش زنجیره های شکافت را می تواند شروع، نگهداری(بحرانیت) و کنترل کند. و اجزای ان لزوما سوخت شکافت پذیر، کند کننده، محافظ، میله های کنترل و خنک کننده می باشد.