هوپا، انجمن علم ایران

پس از یافتن اشکالی در آزمایش فکری که قرار بود در پست "ادعاهای متناقض تنها در یک چارچوب مرجع لخت" بفرستم، مجبور شدم تا تغییراتی در آزمایش ایجاد کنم به طوری که دیگر اسم پست با آن مرتبط نبود؛ بنابراین تصمیم گرفتم پست جدیدی ایجاد کنم.

در آزمایش فکری جدیدی که طراحی کردم اگر پیش بینی هایم ایرادی نداشته باشند نتیجه ی آزمایش منجر به نوعی پارادوکس در نسبیت خواهد شد، این پارادوکس مانند هیچکدام از پارادوکس های مطرح قبل نیست و با قطعیت تمام نسبیت را زیر سوال خواهد برد طوری که طرفداران نسبیت انیشتین که درک دقیقی از آن دارند هیچ بهانه ای نمی توانند جهت نادرست بودن این پارادوکس بیاورند.

این دفعه نیز مثل بار قبل با یک سوال از درکم نسبت به قضیه ای مطمئن خواهم شد و در صورت درست بودن پیش بینی ام این آزمایش فکری را مطرح خواهم کرد.

با تشکر

سوال :
آیا در نسبیت انیشتین امکان دارد که از نظر یک چارچوب مرجع لخت دو رویداد در یک زمان و مکان رخ دهند یعنی هم، همزمان و هم، هم مکان باشند اما از دید چارچوب مرجع لخت دیگری این دو رویداد در دو مکان متفاوت و در دو زمان متفاوت رخ دهند؟

thetime نوشته شده:سوال :
آیا در نسبیت انیشتین امکان دارد که از نظر یک چارچوب مرجع لخت دو رویداد در یک زمان و مکان رخ دهند یعنی هم، همزمان و هم، هم مکان باشند اما از دید چارچوب مرجع لخت دیگری این دو رویداد در دو مکان متفاوت و در دو زمان متفاوت رخ دهند؟

خیر امکان نداره. اگه همونطور که گفتی از دید یه ناظر دو رویداد هم همزمان باشه و هم هم مکان، از دید تمام ناظرین لخت باید هم زمان و هم مکان باشه. این قضیه نه تنها از دید نسبیت بلکه باید از دید هر تئوریه دیگه ای برقرار باشه در غیر این صورت نظریه پارادوکسیکاله.

جناب جوانشیری، شما دیگه چرا گول thetime عزیز رو خوردید، ایشون از قصد این مدلی سوالشون رو مطرح کردند که دقیقا شما همون جواب رو بهشون بدید، بعد پارادوکس کنند همین رو حالا the time میشه شما اول پارادوکس رو مطرح کنید، بعد به سوالتون اگه در توانم بود پاسخ بدم؟!

اجازه بدید یه مثال از کتاب ریندلر برای همزمانی بزنم.

فرض کنید که یه هواپیما با سرعت ثابتی در هوا در حال حرکته و در وسط اون چراغی وجود داره. شما هم از روی زمین دارید به این هواپیما نگاه می کنید و لخت هستید. اگه چراغ در هواپیما روشن بشه، از دید تمامی ناظر های داخل هواپیما چه جلویی چه عقبی، چراغ در یک زمان روشن شده. یعنی اگه تایمر مسافر های عقب هواپیما رو ببینید که مثلا زده 3:30 زمان روشن شدن چراغه، برید تایمر ناظرای جلوی هواپیما رو هم چک کنید، دقیقا همین زمان رو برای روشن شدن چراغ داخل هواپیما نشون میده. یعنی اونا هم میگن آقاجان ساعت 3:30 چراغ روشن شده.
اما از دید ما که ناظر لخت دیگه ای روی زمین هستیم، هواپیما در حال حرکته و نور لامپ هواپیما وقتی روشن میشه، اول به عقبیا میرسه بعد به جلوییا! واضحه، چون از دید ما هواپیما به جلو داره حرکت میکنه و نور وقتی داره به ناظرای عقبی نزدیک میشه، ناظرای عقبی از دید ما دارن بهش نزدیک میشن، ازونور ناظرای جلویی وقتی نور داره بهشون نزدیک میشه، دارن از نور دور میشن. پس از دید ما نا همزمان رخ داده این رویداد. در صورتی که ناظرای لخت داخل هواپیما میگن همزمان رخ داده این رویداد.

هردو درست میگن. پس جواب سوالتون the time، من دو رویداد کاملا مستقل هم فرض نکردم، دقیقا دو رویداد نامستقل میتونه از دید یه ناظر لخت، همزمان و از دید یه ناظر لخت دیگه نا همزمان باشه. اگه دوست دارید می تونید رسیدن نور به ناظرای عقبی رو رویداد 1 و رسیدن نور به ناظرای جلویی رو رویداد دو نام گذاری کنید. بنابرین الآن می بینیم دو رویداد برخلاف نظر یه ناظر لخت، می تونن در چارچوب لخت ناظر دیگه ای نا همزمان باشند.


ویرایش : اگر رویداد ها هم مکان باشند، یعنی همه ناظر ها در هواپیما یک جا نشسته باشند، اونوقت به قول جناب جوانشیری، رسیدن نور به همه ی ناظر ها در یک زمانه از دید ما، چون همشون یک جا نشستند! بنابرین چه خود ناظرای تو هواپیما میگن نوربه ما همزمان رسیده، و چه ما که ناظر لخت دیگه ای هستیم میگیم رسیدن نور به همه ی این ها در یک زمان رخ داده.

paradoxy نوشته شده:اجازه بدید یه مثال از کتاب ریندلر برای همزمانی بزنم.

فرض کنید که یه هواپیما با سرعت ثابتی در هوا در حال حرکته و در وسط اون چراغی وجود داره. شما هم از روی زمین دارید به این هواپیما نگاه می کنید و لخت هستید. اگه چراغ در هواپیما روشن بشه، از دید تمامی ناظر های داخل هواپیما چه جلویی چه عقبی، چراغ در یک زمان روشن شده. یعنی اگه تایمر مسافر های عقب هواپیما رو ببینید که مثلا زده 3:30 زمان روشن شدن چراغه، برید تایمر ناظرای جلوی هواپیما رو هم چک کنید، دقیقا همین زمان رو برای روشن شدن چراغ داخل هواپیما نشون میده. یعنی اونا هم میگن آقاجان ساعت 3:30 چراغ روشن شده.
اما از دید ما که ناظر لخت دیگه ای روی زمین هستیم، هواپیما در حال حرکته و نور لامپ هواپیما وقتی روشن میشه، اول به عقبیا میرسه بعد به جلوییا! واضحه، چون از دید ما هواپیما به جلو داره حرکت میکنه و نور وقتی داره به ناظرای عقبی نزدیک میشه، ناظرای عقبی از دید ما دارن بهش نزدیک میشن، ازونور ناظرای جلویی وقتی نور داره بهشون نزدیک میشه، دارن از نور دور میشن. پس از دید ما نا همزمان رخ داده این رویداد. در صورتی که ناظرای لخت داخل هواپیما میگن همزمان رخ داده این رویداد.

هردو درست میگن. پس جواب سوالتون the time، من دو رویداد کاملا مستقل هم فرض نکردم، دقیقا دو رویداد نامستقل میتونه از دید یه ناظر لخت، همزمان و از دید یه ناظر لخت دیگه نا همزمان باشه. اگه دوست دارید می تونید رسیدن نور به ناظرای عقبی رو رویداد 1 و رسیدن نور به ناظرای جلویی رو رویداد دو نام گذاری کنید. بنابرین الآن می بینیم دو رویداد برخلاف نظر یه ناظر لخت، می تونن در چارچوب لخت ناظر دیگه ای نا همزمان باشند.

رویدادهای شما هم زمان هستن ولی هم مکان نیست.

درست میگید جناب جوانشیری، اما دو رویدادی که هم مکان و همزمان باشند، چطور میخوان دو رویداد باشند؟ اصولا به نظر میرسه که اینا یک رویداد بیشتر نیستند!

paradoxy نوشته شده:درست میگید جناب جوانشیری، اما دو رویدادی که هم مکان و همزمان باشند، چطور میخوان دو رویداد باشند؟ اصولا به نظر میرسه که اینا یک رویداد بیشتر نیستند!

فرض کن از ترکیب همزمانه سه عنصر الف، ب و ج، می تونیم انفجاری درست کنیم. اگه عنصر الف از طرف چپ و عنصر ب از طرف راست با سرعت های متفاوت به عنصر ج نزدیک بشن، واقعه ی رسیدن الف و ب به ج هرکدوم یه رویداده که هم زمان و هم مکانن. و انفجار مذکور هم از دید همه ی ناظرا باید هم زمان و هم مکان باشه که نمایانگره همون یک رویدادی هست که خودت گفتی.

سلام متاسفانه این بار نیز متوجه اشکالی در این آزمایش فکری شدم که سبب تائید نسبیت میشد.
اما این به هیچ وجه مرا ناراحت نمی کند بلکه باعث خوشحالی هم می شود چون نتیجه گرفتم که درکم از نسبیت به اندازه ی کافی دقیق هست تا متوجه اشکالات آزمایش های فکری ام بشوم.

اما اگر مایلید می توانم این آزمایش را بفرستم.
چون در این آزمایش چند رویداد به طور دقیقی بررسی شده اند و هیچ نتیجه ی مغایری با نسبیت یافت نشد بلکه سبب تائید آن نیز شده است.

پس یه پارادوکس توپ رو از دست دادیم عرض تسلیت.

بله!
اگه بخوام به صورت ساده تر بگم، چون فوتون زرد یا قرمز باید یه حرکت رفت و برگشتی رو انجام بده، هر فوتون اگه مسیر کوتاه تری (یا بلندتری) رو از دید A طی کنه در عوض همون فوتون باید در مسیر برگشت بالعکس مسیر بلندتر (یا کوتاهتر) رو طی کنه و خودشو به مرکز برسونه که انگار روی زمان نهاییِ رفتو برگشت هر فوتون تأثیری نداره. ولی می خواستم بدونم که آیا چیزی توی نسبیت هست که به نظرت نامعقول یا پارادوکسیکاله؟ آیا احساست می گه چیزی توی نسبیت با عقل جور در نمیاد؟ می خوام بدونم چی تو سرته؟

می خواستم بدونم که آیا چیزی توی نسبیت هست که به نظرت نامعقول یا پارادوکسیکاله؟ آیا احساست می گه چیزی توی نسبیت با عقل جور در نمیاد؟ می خوام بدونم چی تو سرته؟

مگه تفتیش عقایده

من راستش هنوز دقیقا مسئله ی واضحی برای نشون دادن اون متریک ناوردا که از دید همه ناظرا مقدارش یک چیزه پیدا نکردم.

[email protected] نوشته شده:بله!
اگه بخوام به صورت ساده تر بگم، چون فوتون زرد یا قرمز باید یه حرکت رفت و برگشتی رو انجام بده، هر فوتون اگه مسیر کوتاه تری (یا بلندتری) رو از دید A طی کنه در عوض همون فوتون باید در مسیر برگشت بالعکس مسیر بلندتر (یا کوتاهتر) رو طی کنه و خودشو به مرکز برسونه که انگار روی زمان نهاییِ رفتو برگشت هر فوتون تأثیری نداره. ولی می خواستم بدونم که آیا چیزی توی نسبیت هست که به نظرت نامعقول یا پارادوکسیکاله؟ آیا احساست می گه چیزی توی نسبیت با عقل جور در نمیاد؟ می خوام بدونم چی تو سرته؟

بله، من نسبیت انیشتین رو تا اونجا که چندین اصل ورو معرفی میکنه و میگه سرعت نور ثابته و مکان و زمان و همزمانی کاملا نسبیه قبول دارم ولی ایده ی ضریب انقباض گاما و تبدیلات لورنتس به نظرم ایراد دارن، چرا؟
چون اگر فرضا مکان برای یکی نسبت به دیگری منقبض بشن اونموقع میشه بگیم که بر عکس هم درسته و درنتیجه طی تبدیلات متوالی طول اونقدر کم میشه که به صفر میل میکنه در صورتی که باید تبدیلات به نحوی باشن که پس از دوبار تبدیل متوالی همه ی داده ها برگردن به مقدار اولیشون.
متوجه شدین؟