هوپا، انجمن علم ایران

نیتروگلیسرین (به انگلیسی: NITROGLYCERIN)‏

رده درمانی: گشادکننده عروقی . نیتروگلیسرین نام یک ماده منفجره نیز می‌باشد.

اشکال دارویی: قرص، برچسب پوستی، اسپری

موارد مصرف

نیتروگلیسرین در آنژین صدری تجویز می‌شود. این دارو در سه مورد کاربرد دارد:

(۱) تخفیف یک آنژین صدری با مصرف دارو و پس از شروع درد

(۲) جلوگیری از حمله قلبی با مصرف دارو و درست پیش از بروز حمله و

(۳) کاهش تعداد حملات با مصرف دائمی و منظم دارو. قرص‌های زیر زبانی نیتروگلیسرین، قرص‌هایی که در دهان بین لب یا گونه و لثه‌های فوقانی گذاشته می‌شوند، یا اسپری آئروسل که در زیر زبان زده می‌شود، همگی حملات آنژینی را تخفیف داده یا از آن‌ها جلوگیری می‌کنند.

اتیل نیترات (به انگلیسی: Ethyl nitrate)‏ با فرمول شیمیایی C۲H۵NO۳ یک ترکیب شیمیایی با شناسه پاب‌کم ۱۲۲۵۹ است. که جرم مولی آن ۹۱٫۰۷ g/mol می‌باشد. شکل ظاهری این ترکیب، مایع است.

اتیلن گلیکول دی‌نیترات (به انگلیسی: Ethylene glycol dinitrate)‏ با فرمول شیمیایی C۲H۴N۲O۶ یک ترکیب شیمیایی با شناسه پاب‌کم ۴۰۸۱۸ است. که جرم مولی آن ۱۵۲٫۱ g/mol می‌باشد. شکل ظاهری این ترکیب، مایع روغنی زرد روشن مایع بی‌بو است.

اریتریتول تترا نیترات (به انگلیسی: Erythritol tetranitrate)‏ یک ترکیب شیمیایی با شناسه پاب‌کم ۵۲۸۴۵۵۳ است. که جرم مولی آن 302.11 g/mol می‌باشد.

-بوتان‌تریول تری‌نیترات (به انگلیسی: 1,2,4-Butanetriol trinitrate)‏ با فرمول شیمیایی C۴H۷N۳O۹ یک ترکیب شیمیایی است. که جرم مولی آن ۲۴۱٫۱۱ g/mol می‌باشد.

بوتیل نیترات (به انگلیسی: Butyl nitrate)‏ با فرمول شیمیایی C۴H۹NO۳ یک ترکیب شیمیایی با شناسه پاب‌کم ۱۳۵۶۷ است. که جرم مولی آن ۱۱۹٫۱۲ g/mol می‌باشد.

دیکرو دیفنیل تری کلرواتان یا ددت (به انگلیسی: DDT)‏، به عنوان معروفترین عامل شیمیایی مبارزه با آفات همیشه مطرح بوده‌است. این ماده برای اولین بار در سال۱۸۷۴ توسط یک دانشجوی رشته شیمی آلمانی به نام اتمر زیدلر (انگلیسی: Othmer Zeidler) که آن را جهت پروژه پایان‌نامه دکترا خود انتخاب کرده بود، کشف شد. امّا تا سال ۱۹۳۹ خواص حشره کشی آن کشف نشد. تا اینکه فردی به نام پاول هرمان مولر (انگلیسی: Paul Hermann Müller) در سوییس متوجه اثرات ددت روی بندپایان شد و آن را کشف کرد. در سال۱۹۴۸ این دانشمند برای همین کشف جایزه نوبل را تصاحب کرد.

کشف ددت اتفاق با جنگ جهانی دوم همزمان شد. ارتشهای مختلفی در جریان جنگ جهانی دوم (WWII) برای مبارزه با تیفوس که توسط شپش منتقل می‌شود، مجهز شدند. ددت در پایان جنگ جهانی دوم زمانی که خاصیت موثر آن در برابر پشه‌های ناقل انگل مالاریا توسط دانشمندان برتانیایی، ایتالیایی و آمریکایی مشخص شد، مورد استفاده قرار گرفت. در سال ۱۹۵۵ برنامه‌ای برای مبارزه جهانی علیه مالاریا به اجرا گذاشته شد و میزان مرگ و میر از ۱۹۲ تن در یکصدهزار نفر به۷ تن رسید. اما به تدریج آثار مخرب این سم در طبیعت هویدا گشت. یکی از اولین نشانه‌های آن تاثیرات منفی بود که روی پرندگان گذاشت. این ماده قبل از آشکار شدن ایرادات آن، به دلیل هزینه تولید بسیار پایین و اثرات خوبی که روی آفات می‌گذاشت مورد توجه واقع شد.

در ایران مصرف ددت رو به فزونی بود و کشاورزان و مراکز بهداشتی از آن استفاده زیادی می‌کردند. سرانجام در سال ۱۹۶۲خانم«راشل کارسون» در قالب یک کتاب، مضرات مصرف بی رویه سموم را گوشزد کرد. این کتاب را می‌توان نقطه عطفی در تاریخ مصرف سموم دانست و باعث شد که مصرف ددت به تدریج از سال ۱۹۷۰ در بسیاری از کشورها ممنوع شود. دلیل اثرات مخرب ددت این است که این ماده در آب انحلال ناچیزی دارد ولی در عوض در بافت چربی ذخیره می‌شود. کم حل شدن در آب باعث می‌شود میزان سمی که وارد بدن جاندار می‌شود، به وسیله آب دفع نگردد، به تدریج در بدن جمع شود و اثرات ناگوار خود را برجای گذارد. این سم در زنجیره غذایی منتقل می‌شود و بر حلقه‌های بعدی این زنجیره اثر می‌گذارد.

ددت روی سیستم عصبی جانداران تاثیر می‌گذارد و فعالیت‌های عادی عصبی را مختل می‌کند. این سم باعث تخلیه پیاپی سیستم عصبی می‌شود. این اختلال در صورت ادامه پیدا کردن می‌تواند منجر به مرگ شود.