سلام
در این سلسله مقالات تلاش می کنم مفاهیم پایه نسبیت خاص رو برای تمام علاقمندان جوان به ساده ترین روش ممکن توضیح دهم امیدوارم که روزی خوانندگان این مطلب دانشمندان ما در علوم پایه باشند.
نسبیت چیست ؟
می گویند این سوالی است، که یک خبرنگار از آلبرت انیشتین پرسید و او در جواب گفت که اگر بخواهم توضیح دهم باید 3 شبانه روز بی وقفه صحبت کنم پس از این مقاله انتظار نداشته باشید که همه چیز را در مورد نسبیت به شما بگوید.
برای آغاز از یک سوال ساده شروع می کنم:
چه زمان دو رویداد را همزمان می خوانیم؟
شاید منظور از همزمانی و شاید کل سوال برای شما بسیار ساده باشد ولی کمی فکر کنید آیا وقتی شما دو رویداد را همزمان می خوانید دوست شما نیز که با فاصله از شما ایستاده نیز این دو حادثه را همزمان می خواند و آیا فرد دیگری که در آمریکا زندگی می کند هم این دو رویداد را همزمان می داند برای اینکه به این پرسش ها پاسخ دهیم ابتدا باید به این پرسش پاسخ دهیم که ما چه زمان می گویم یک حادثه رخ داده است؟
ممکن است بگوید این که ساده است هروقت ما چیزی را درک کنیم می گویم حادثه رخ داده است مثلاً اگر صدای انفجار را بشنویم می گویم بمبی منفجر شده و یا اگر عقربه ساعت را ببینم که یک ثانیه جلو رفته می گویم زمان یک ثانیه گذشته و اگر توپی به دست ما برخورد کند می گویم توپ حرکت می کرده و ...
تمام ما این ها را می دانیم حالا تصور کنید که من صدای انفجار را می شنوم(فرض کنید که انفجار یک بمب صوتی بوده) پس می گویم که انفجار رخ داده است ولی آیا دوست من که به فاصله 330متری از من ایستاده هم در آن لحظه همین صحبت من را تایید می کند مسلماً نه چون او هنوز صدای انفجار را نشنیده است و یک ثانیه پس از من صدای انفجار را می شنود.
پس اگر من بگویم انفجار دقیقاً در ساعت 12 رخ داده است دوست من می گوید که نه انفجار در ساعت 12و1ثانیه رخ داده است.
پس می بیند که ناظر های متفاوت وقوع یک حادثه را در زمان های متفاوت می بینند.
(البته این مثل پر از اشکالاتی است که بعداً با خواندن مقالات بعدی حتماً برای شما آشکار می شود )
حالا می دانیم که یک رویداد مشخص را ممکن است ناظر های متفاوت در زمان های متفاوت اندازه گیری کنند.
اجازه بدهید کلمه ناظر را نیز برای شما تعریف کنم ما به هر فرد مشاهده کننده یک ناظر می گویم که ممکن است یک انسان و یا یک وسیله اندازه گیری و یا یک سنسور دریافت علائم باشد شاید هم یک دوربین عکاسی بهر حال چیزی که توانایی درک و ضبط و انتقال اطلاعات یک حادثه را دارد یک ناظر می گویم حال ممکن است ناظر ما یک سگ باشد که بادید نور برای ما پارس کند.
کلمه رویداد یا حادثه را در این جا این گونه تعریف می کنیم که هر گونه تغییر یا دگرگونی در شی را یک رویداد گویم مثلاً منفجر شدن یک بمب - کشیده شدن یک فنر - جا بجا شدن یک جسم و ....
البته می توان این تعارف را برای شی و زمان نیز انجام داد که به دلیل پیچیدگی و بروز مشکلات فلسفی از این کار صرفه نظر می کنم و مفهوم شی و زمان را دانسته فرض می کنیم.
حال مثل بالا را برای چیزی مثل فلش زدن دوربین تصور کنید آیا باز دو ناظر تاخیر زمانی را در دریافت نور فلش دوربین حس می کنند ؟
بگذارید بهتر بگویم دو ناظر با فاصله 300متری از یکدیگر قرار دارند حال اگر یک دوربین در جلوی ناظر اول فلش بزند آیا این دو ناظر نیز تاخیری را اندازه گیری می کنند؟
جواب مثبت است درست است که سرعت نور بسیار زیاد است (300.000کیلومتر بر ثانیه) اما باز هم اگر این دو ناظر وسایل و ابزار دقیق داشته باشند می توانند این اختلاف را بسنجند که حدود 1میلیونیم ثانیه می باشد
پس می بینیم که اختلاف زمان همچنان پابرجاست هرچند کوچک
در مقاله بعدی در رابطه با سوال اول یعنی وقوع دو رویداد صحبت خواهم کرد
من این مقالات را در سایت http://shayestegan.blogfa.com دیدم گفتم بد نیست اینجا هم بزارمش
کتاب آشنایی با نسبیت خاص-رابرت رزنیک)
