نظریه ی ویلی - WILA Theory
مقدمه : سالهاست که فیزیکدانان و به خصوص کیهانشناسان ، با اصطلاحات جدیدی نظیر مهبانگ،انبساط عالم،انرژی تاریک و . . . درگیر شده اند!
اما وقت آن رسیده است که قدری در باورهایمان باز نگری کنیم.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
از انبساط عالم شروع می کنیم و سپس به سراغ انرژی تاریک و . . . می رویم.
سالها پیش،اخترشناس آمریکایی ادوین هابل کشف کرد که کهکشان ها و اجرام بزرگ آسمانی ،با سرعت از هم دور می شوند و در برخی مورد به هم نزدیک!
هابل همچنین کشف کرد که هر چه این کاهکشان ها از ما دور باشند،با سرعت بیشتری نسبت به کهکشان های نزدیک تر،از ما می گریزند.
بنابر این معادله ای را وضع نمود که به نام خود وی به ثبت رسید :
V = H . X
این معادله که به قانون هابل مشهور است نشانگر سرعت کهکشانی است که در حال گریز نسبت به کهکشانی دیگر می باشد.
که در آن V همان سرعت کاهکشان ، H ثابت هابل (که البته در مقدار دقیق آن ،اتفاق نظری بین جوامع علمی وجود ندارد) و X یعنی فاصله ی کاهکشان مورد نظر تا کهکشانی که سرعت را اندازه می گیرد.
این کشف و کشف پرتو های میکرو موج کیهانی(موسوم به پس زمینه) توسط آرنو پنزیاس و رابرت ویلسون(که البته کشفی الا بختکی بود)،زمینه را برای تولد نظریه ی (
Big Bang) یا مهبانگ فراهم کرد که بعدها،این تئوری،توسط هاوکینگ و همکارش وارد دنیای فیزیک شد!
خوب تا اینجا مشکلی وجود ندارد.
اما مشکلی که بعدها بوجود آمد،حاکی از این قضیه بود که سرعت انبساط جهان ، بر خلاف انتظار ، رو به افزایش است!
پیرو همین کشف بزرگ ، در سال 1998 این نظریه مطرح گشت که این افزونی سرعت ، به خاطر وجود نیرویی ناشناخته است که به انرژی تاریک (Dark Energy) معروف شد!
این انرژی ، که می گویند 73/. از مواد تشکیل دهنده ی کیهان ما را به خود اختصاص می دهد ، هیچ ماهیت مشخصی ندارد و کسی تا به حال نتوانسته به راز آن پی ببرد!
حال وقت آن رسیده است که ساختاری جدید برای کیهان خود در نظر بگیریم که حتی مشکل انرژی تاریک هم در آن حل گردد و این کار را با تئوری ویلی(WILA Theory) به انجام می رسانیم.
ابتدا از انبساط گیتی شروع میکنیم.
اندیشه ی اصلی این است :
انبساطی در کار نیست و این انبساط ، تنها زاده ی وهم ماست!!
بدین جلوه که می نماییم :
تمام اجرام غول پیکر اسمانی ، مانند کاهکشان ها ، تماما در مداراتی بزرگ ، بر گرد جرمی فوق العاده گران(سنگین) می گردند و ما به دلیل دید سنتی که از ساختار گیتی داریم،فکر میکنیم که جهان در حال انبساط است!
شبیه به 2 نمای زیر :
جالب به توجه است که هر آنچه آزمایش که جهت تایید انبساط گیتی ، سرخ گرایی و آبی گرایی کاهکشان هاانجام گشته ، می تواند اثباتی بر همین گفتار هم باشد!!
و اما معادله ی هابل و نظریه ی ویلی :
این معادله ، دیگر جواب نمی دهد و نمی توان گفت که کهکشان های دورتر ، از نزدیک تر ها سریعتر حرکت می کنند.زیرا این سنجش سرعت، نسبت به خود ماست و نه جرمی واحد.
باید مانند منظومه ی خورشیدی که سرعت گویال ها(سیارات)را نسبت به هور(خورشید) می سنجیم،در همین جا نیز این کار را انجام دهیم.
فرمول مورد نیاز هم ، در اختیار داریم که حاکی است از :
V^2 = MG / R
که در آن V برابر است با سرعت اجرام در مدارشان به گرد مرکز نظام ، M برابر با میزان جرم مرکزی که اجرامی نظیر کاهکشان ها به حول آن در مداراتی بیضی شناورند ، G همان ثابت جهانی گرانش و R فاصله ی جرم در مدارش با جرم مرکزیست.
حال به سراغ انرژی تاریک می رویم.
سرعت فزاینده ی کاهکشان ها در مدارشان ( که پیش تر و در بافت سنتی کیهان ، آن را سرعت فزاینده ی انبساط می انگاشتیم)کاملا بدیهیست و اگر چنین نبود ، به در بسته می رسیدیم!
طبق فرمولی که پیش تر گفتم :
V^2 = MG / R
تنها عامل متغیر ، R است.پس اگر R کم شود ، سرعت جسم، افزونی می یابد و بر عکس.
در واقع ، کلید حل معمای 10 ساله مان همین R است.
خوب حال به توجه با داده های کیهانشناسیمان در باب سرعت فزاینده ی انبساط ،می فهمیم که تمام این اجرام(یا به بیانی بهتر،تمام آنهایی که تا به حال رصد کرده ایم) بر حسب اتفاق در حال پیشروی به نقطه ای از مدارشان هستند که در آنجا فاصله به کمینه می رسد(حضیض) و اما هنوز نرسیده اند!(البته شاید رسیده باشند و ما با توجه به سرعت نور، هنوز نور آن ها را در نیافته ایم).
حال به مهبانگ و دید نظریه ی ویلی می پردازیم :
اصولا وقتی انبساطی در کار نیست ، مهبانگی هم وجود ندارد .
اگر هم به امواج پس زمینه دل خوش کرده اید ، خدمتتان می گویم .
همانگونه که می دانیم ، امواج پس زمینه از هر سو، 15 میلیارد سال نوری گسترش یافته اند که در واقع می توان گفت از این سر تا آن سر آن 30 میلیارد سال نوری فاصله است.(البته اگر این عدد واقعی باشد و بر پایه ی معادلات بیگ بنگ بنا نشده باشد ، چون ما دیگر نیازی به بیگ بنگ نداریم)
مثلا در تصویر مشاهده می فرمایید که از نقطه ی A تا B فاصله ای برابر با 30 میلیارد سال است.
بر طبق خود نظریه ی مهبانگ نیز ، این امواج از نقطه ای واحد سر چشمه می گیرند ولی مشاهدات نشان می دهد که این امواج ، از نقطه ی مشخصی به دست ما نمی رسند و در سراسر آسمان ، یکسان اند و در ضمن در یک لحظه ، می توان آن امواج را در هر دو نیم کره زمین آشکار کرد!
ابتدا بهتر است به حل نکته ی نخست در مورد سر منشع این امواج بر طبق تئوری ویلی بپردازیم.
طبق نظریه ی WILA نیز این امواج از نقطه ای واحد سرچشمه می گیرند و آن نقطه ، مرکز جرمی نظام است.
خوب حال این سال پیش می آید که چرا از نقطه ای مشخص ، به ما نمی رسند؟!
خوب این مسئله در تئوری ویلی ، با به کار بردن یک لایه ی بازتاب کننده ی امواج ریز موج کیهانی(پس زمینه) که جهان را در احاطه ی خود گرفته است ، حل می شود.
این پوشش ،مانند سطح یک آینه ی کاو ( مقعر ) عمل می کند و تمام امواج ریز موج را به تمام نقاط کیهان نشر می دهد.
تقریبا به شکل زیر
لطفا توجه گردد که زوایای تابش و بازتاب و همچنین محل استقرار راه شیری و زمین ، دقیق نیستند و تنها جهت به جا افتادن مطلب رسم گشته اند).
در شکل بالا ، زمین در راه شیری ، در چنین موقعیتی قرار دارد و امواج را از هر سو دریافت می کند.
پس اگر واقعا این امواج از هر سو 15 میلیارد سال نوری گشترده باشند ، قطر گیتی 30 میلیارد سال خواهد بود(البته عدد 15 میلیارد سال تقریبا نا دقیق است و چون عدد رندی است ، معمولا به کار می رود و در واقع ، بیشتر نظر ها بر عدد 7/13 میلیارد سال نوری است،<<البته با اختلاف نظر بر سر چند هزار سال>>).
و نکته ی دیگر اینکه این امواج ، در حدود همان 15 میلیارد سال پیش تابیده شده اند .
در واقع ما یک جهان بسته داریم.البته نه به آن معنای متداولی که در مورد سرنوشت جهان و و امگای عالم رواج دارد.بلکه به بعنی اینکه جهانی کروی داریم.
پس حالا دیگر نمی توان گفت که جهان از پس از بیگ بنگ به وجود آمده.
شاید بتوان تولد جهان را به پای نوسانات کوانتومی خلا که نماینده ای هم برای تولد جهان محسوب می شود ،گذاشت و شاید هم مدل های دیگر!!!
حال بهتر است به پیشبینی های این نظریه بپردازیم که البته برخی ،اثبات و یا پس بینی نیز محسوب می شوند!
بر طبق این مدل اتم مانندی که برای جهان فرض کردیم (البته نه به معنای عمیق ساختار اتم.بلکه شبیه به ساختار متداولی که برای اتم در نظر می گیرند)،این امکان وجود دارد که :
در این فرایند گردش های کهکشانی در مداراتشان ، شاهد برخورد هایی شدید بین آن ها باشیم که همانطور که می دانید ، این برخورد ها نا آشنا نیستند و بارها مشاهده گشته و خواهند گشت!
مثلا به اخبار زیر در مورد این برخورد ها توجه بفرمایید :
<<. . . اخترشناسان موفق به مشاهده يكي از بزرگترين برخوردهاي كيهاني شده‌اند كه در آن چهار كهكشان غول پيكر با يكديگر برخورد كرده و ادغام شدند.
به گزارش پايگاه خبري بي‌بي‌سي، گروهي از اخترشناسان با استفاده از تلسكوپ‌هاي فضايي اسپيتزر و چاندرا و همچنين تلسكوپ‌هاي زميني اين برخورد را رصد كردند.
انتظار مي‌رود نتيجه نهايي اين فرآيند پيدايش يك كهكشان فوق‌العاده عظيم باشد كه بزرگي آن تا ده برابر كهكشان راه شيري باشد.
جزئيات اين كشف در "نامه‌هاي نشريه اخترفيزيكي" چاپ شده است.
اين رصد نادر تصويري بي‌سابقه از چگونگي شكل‌گيري عظيم‌ترين كهكشان‌هاي كيهان ارايه مي‌كند.
برخورد يا ادغام كهكشانها حادثه‌اي غيرعادي نيست. برخورد يك كهكشان بزرگ و چند كهكشان كوچكتر كه "ادغام فرعي" خوانده مي‌شود، قبلا ثبت شده است.
اخترشناسان همچنين ادغام‌هاي "عمده" ميان چند جفت كهكشان با ابعاد مشابه را مشاهده كرده‌اند.
اما تا امروز هيچ ادغام عمده‌اي ميان چند كهكشان بزرگ مشاهده نشده بود.
كنت راينز از مركز هاروارد-اسميتسونين براي علوم اخترفيزيك در شهر كمبريج در آمريكا گفت: "اين اولين موردي است كه من از آن خبر دارم. تا به امروز هيچكس از يك ادغام چهارطرفه به من خبر نداده است."
دكتر راينز اين تصادم را به برخورد "چهار كاميون ماسه به يكديگر كه شن‌ها را به هر طرف پرت مي‌كند" تشبيه كرد.
برخورد اين چهار كهكشان در جريان مطالعه خوشه‌هاي عظيم كهكشاني شامل ده‌ها تا صدها كهكشان مشاهده شد.
تلسكوپ اسپيتزر يك توده غيرعادي بزرگ از نور كه ناشي از تجمع چهار كهكشان بيضوي در خوشه CL0958+4702در فاصله پنج ميليارد سال نوري از زمين بود را شناسايي كرد.
دكتر راينز گفت: كهكشان‌هايي كه در قلب خوشه‌هايي از اين دست قرار دارند بزرگترين كهكشانها در سراسر كيهان هستند.
وقتي فرآيند ادغام كامل شد، كهكشان عظيمي كه در نهايت به جا مي‌ماند يكي از بزرگترين كهكشانها در جهان خواهد بود. اين پديده نحوه تشكيل كهكشانها را نشان مي‌دهد.
كليه كهكشان‌هاي حاضر در اين برخورد جزو كهكشان‌هاي "بزرگ" طبقه‌بندي شده‌اند. سه عدد از آنها تقريبا به اندازه كهكشان راه شيري هستند و بزرگترين آنها تقريبا سه برابر راه شيري است.
تحليل اين توده نوراني - ناشي از ادغام - مشخص كرد كه متشكل از ميلياردها ستاره است كه در جريان تصادم به هر سو پرت شده و به حال خود رها شده‌اند. حدود نيمي از ستارگان اين توده بعدا به داخل كهكشانها بازخواهند گشت.
به نظر مي‌رسد كليه ستارگان مورد مطالعه در اين ادغام در سه ميليارد سال نخست پس از انفجار بزرگ شكل گرفته باشند. اما ادغام در حدود ۹ ميليارد سال پس از انفجار بزرگ روي داده است.
اين نكته كه كهكشان‌هاي بزرگ حاوي تعداد كثيري ستارگان كهن هستند زماني براي يك نظريه محبوب درباره چگونگي تشكيل كهكشانها - مدل سلسله مراتبي - مشكل ساز بود.
اين مدل مي‌گويد ساختارهاي كوچكتر طي ادغام‌هاي مكرر به ايجاد ساختارهاي بزرگتر تبديل مي‌شوند. براساس اين مدل، بزرگترين كهكشانها بايد محل تولد ستارگان باشند و در نتيجه ستارگان آنها بايد جوان باشد.
يكي از راه حل‌هاي اين مشكل توسل به ايده ادغام‌هاي "غني از گاز" يا " خالي از گاز" است. در ادغام‌هاي غني از گاز، كهكشان آكنده از گازي است كه احتراق آن باعث تشكيل ستارگان تازه مي‌شود.
اما در ادغام‌هاي خالي از گاز، هيچ ستاره تازه‌اي شكل نمي‌گيرد.
به اين ترتيب ادغام‌هاي خالي از گاز يكي از راه‌هاي تشكيل كهكشان‌هاي بزرگ بدون تشكيل ستارگان تازه است.
در واقع، رصدها با كمك اسپيتزر نشان مي‌دهد گاز عنصري ناموجود در ادغام چهار كهكشان مزبور است كه احتمالا علت اينكه در آن فقط ستارگان كهن پيدا مي‌شود را توضيح مي‌دهد.
محققان علاوه بر اسپيتزر، از رصدخانه فضايي اشعه ايكس چاندرا براي اندازه‌گيري جرم خوشه‌هاي عظيمي كه اين ادغام در آن اتفاق مي‌افتد استفاده كرد.
در اين مطالعه همچنين از رصدخانه‌هاي زميني MMTو WIYNكه هر دو در شهر توسان آريزونا قرار دارند استفاده شد. >>
و یا خبر بر خورد یک سحاب با راه شیری.مشاهده بفرمایید :
<< . . . گروهي از دانشمندان كشف كردند كه يك سحابي بسيار بزرگ در حال نزديك شدن به كهكشان راه‌شيري است و با برخورد به آن در كم‌تر از ۴۰ ميليون سال آينده، آتش بازي بزرگي به راه مي‌اندازد.
در نشست تخصصي انجمن نجوم آمريكا در ايالت تگزاس، گروهي از دانشمندان كشف اخير خود را درباره‌ي برخورد يك توده‌ي عظيم از گاز هيدروژن با كهكشان راه شيري در كم‌تر از ۴۰ ميليون سال بعد اعلام كردند. بر اين اساس، سحابي اسميت كه هيدروژن كافي براي توليد بيش از يك ميليون ستاره خورشيد مانند را دارد، با فاصله‌ي تنها ۸ هزار سال نوري از كهكشان ما، با سرعت بسيار به سمت قرص راه شيري در حركت است. با برخورد اين سحابي در فاصله بين ۲۰ تا ۴۰ ميليون سال بعد، آتش بازي مهيبي در راه شيري پديد مي‌آيد.
اين توده كه در سال ۱۹۶۳ كشف شده است با پهناي ۲۵۰۰ سال نوري و طول ۱۱ هزار سال نوري، توجه گروهي از اخترشناسان را به خود جلب كرد تا دانشمندان با تلسكوپ راديويي «گرين بنك»(Green Bank)، به رصد آن بپردازند.
اين توده پس از برخوردي با زاويه حدود ۴۵ درجه به يكي از بازوهاي كهكشان، با تغذيه ستاره‌هاي راه شيري و برهم زدن شكل خوشه‌هاي ستاره‌اي، مقدمه ظهور ابرنواخترهاي پي درپي پس از چند ميليون سال خواهد بود، كه بي شباهت به آتش بازي كريسمس نيست!(محل برخورد و چگونگي آن را در شكل مقابل ببينيد)
اين دانشمندان با نقطه گذاري بيش از ۴۰۰۰۰ منطقه از اين سحابي به منظور تعيين دقيق شكل و موقعيت سحابي، اندازه ظاهري اين توده را در آسمان زمين در حدود ۱۵ درجه برآورد كردند يعني ۳۰ برابر قطر ماه در آسمان! اما به خاطر اين كه در سحابي ستاره‌اي وجود ندارد، به صورت مرئي ديده نمي‌شود.
دانشمندان در ابتدا قادر به تشخيص اين كه اين توده از كهكشان خارج مي‌شود، يا از آن دور مي‌شود نبودند، ولي پس از مشاهده سرعت زياد توده و رصد آشفتگي در نواحي نزديك به توده متوجه نزديك شدن سحابي به كهكشان شدند. در اين برخورد منظومه شمسي با زاويه‌اي در حدود ۹۰ درجه، از محل برخورد دور خواهد بود.
همچنين اثرات ناشي از نيروهاي كشندي راه شيري در اين سحابي مشاهده شده است كه شباهت زيادي به اثر گرانش خورشيد به دنباله‌دارها در منظومه شمسي دارد و ممكن است موجب گسيختگي و از هم پاشيدن قسمت‌هاي كم چگال سحابي قبل از برخورد بخش چگال توده شود.
تصويري از سحابي مذكور كه تلسكوپ راديويي گرين بنك به دست آورده استپس از برخورد توده به راه شيري، گاز هيدروژن همچون باراني بر كهكشان فرو خواهد ريخت كه در اين مرحله احتمال تشكيل سريع ستاره‌هاي پرجرم و بزرگ به خاطر شوك برخورد و تزريق گاز هيدروژن وجود دارد.
گروهي از دانشمدان علت پيدايش حلقه‌اي از ستاره هاي درخشان به نام كمربند «گلد»(Gold) در نزديكي خورشيد را تصادمي مشابه با راه شيري در گذشته مي‌دانند . . . >>
و حتی پیش بینی اینکه در آینده آندرومدا نیز با ما برخورد سنگین خواهد داشت و شاید هم نداشته باشد.حال چه باشد و چه نباشد ، منطقیست!
متن طویل هم در باب همین برخورد در اختیار بود که به سبب کم بودن حجم مقاله ، تنها اشاره ای کوچک بدان کردیم.
نکته : بر طبق ویلی تئوری ، از پس از ادغام کاهکشان ها و . . . باهم ،جرم جدید تشکیل می شود که خودش نیز ،شروع به چرخیدن به گرد مرکز جرمی نظام می کند!
در ضمن ، این که بعد از برخورد ها ، کاهکشان ها چه ماهیتی به خود می گیرند ، مهم نیست و تنها به برخورد و عدم برخورد پرداختیم.
اینکه چرا خوشه ها و گروه های کهکشانی در حال واپاشی اند نیز روشن است :
خوشه ای وجود ندارد که بخواهد پایدار باقی بماند.درست که کاهکشان ها با توجه به موقیعتشان نسبت به هم تاثیرات قوی گرانشی را روی هم اعمال می کنند اما دلیلی ندارد که بدان ها خوشه های در حال انبساط بگوییم و ما امروزه می دانیم که :
با گذشت حدود 100 میلیارد سال هیچ کهکشان دیگری را در اطراف خود نخواهیم دید و اگر هم این پیش بینی کیهان شناسان درست باشد ، امریست بدیهی!
پیش بینی دیگر که نامش را می توان به پس بینی هم تغییر داد ، این است که :
بر طبق ساختاری که برای گیتی در نظر گرفتیم ، علاوه بر امکان دور شدن اجرام(با توجه به موقعیت مداریشان) از ما هست ، این امکان نیز وجود دارد که عده ای هم به ما نزدیک شوند و امروزه می دانیم که دست کم 5 کاهکشان از جمله آندرومدا و یک سحابی به طرف ما می آیند و این بدیهیست!
پیش بینی/پس بینی دیگر این می باشد که امواج پس زمینه ، در ابتدا که از سطح جرم تابیده شده اند ، دارای همین طول موجی که ما آشکار می کنیم نبودند و در واقع انرژی بیشتری داشتند و به مرور زمان،فرکانسشان کاهش یافت و بدین حدی که ما آشکار می کنیم رسیدند . این گفته را از نسبیت عام دریافت می کنیم :
f' =(1+ MG/rc^2) f and f' =(1-MG/rc^2) f
كه در آن٬ f برابر با فركانس نخست فوتون.M جرم جسم گراننده.r بابر با شعاع جسم كه در حات كلي همان فاصله ي فوتون با مركز جرم گراننده است.G ثابت جهاني گرانش و c^2 برابر با مجذور سرعت نور.
علامت +دراين رابطه٬مربوط به زمانيست كه فوتون در ميدان سقوط مي كند و علامت - مربوط به صعود فوتون است.
البته لازم به بیان است که ما در نقطه ای از کیهان هستیم که در آنجا امواج را با این طول موج اشکار می کنیم و بی شک ، اگر در لبه های عالم به سر نبریم،دورتر از ما نیز(دور و بر لبه های کیهان)امواجی پس زمینه دارای انرژی کمتری نسبت به چیزی که ما آشکار می کنیم هستند و گرنه ما ،در لبه ی کیهان به سر می بریم . . .
پیش بینی دیگر ، این است که امواج پس زمینه ، باید قدری اختلاف در سرعتشان (هر چند اندک) ، نسبت به سرعت ثابت C در خلاء وجود داشته باشد و این گفته نیز، از روی یکی از فرمول های نسبیت عام برداشت می شود :
c=(1+ MG/rc^2)c0 and c=(1- MG/rc^2)c0
كه در آن ٬c برابر با سرعت ثانویه ی فوتون .M جرم جسم گراننده.r بابر با شعاع جسم كه در حات كلي همان فاصله ي فوتون با مركز جرم گراننده است.G ثابت جهاني گرانش و c^2 برابر با مجذور سرعت نور و c0 هم سرعت ثابت نور که برابر است با حدودا 300 هزار کیلومتر در ثانیه.
علامت +دراين رابطه٬مربوط به زمانيست كه فوتون در ميدان سقوط مي كند و علامت - مربوط به صعود فوتون است.
شاید این اختلاف سرعت ، آنقدر کم باشد که هیچ دستگاهی نتواند آن را اندازه گیری کند!
شایسته ی اشاره است که : این امواج ، با توجه به ساختاری که برای کیهان فرضی کردیم ، پس از نزدیک شدن دوباره به مرکز جرمی نظام ، دوباره افزایش فرکانس و پس از دوری مجدد از آن ، کاهش فرکانس را به دنبال خواهند داشت و این روند تا همیشه ادامه دارد .
و پیش بینی نهایی اینکه : در آینده ی دور/نزدیک ، باز هم اجرامی را رصد خواهیم کرد که تا به حال دیده نشده بودند و به خاطر موقعیت مداریمان ، آنها را رصد خواهیم کرد.اما اینبار ممکن است سرعتشان و را رو به کاهش ببینیم(البته در مورد همه ی آن ها ،این مورد اتفاق خواهد افتاد . . . شاید عمرمان تا آن روز بسنده کرد و شاید هم نه!
لازم می دانم که بگویم که نام این تئوری ،(WILA)مخفف جمله ی : Wold Is Like Atom به معنای <<جهان شبیه به اتم است>>می باشد.
و نکته ی آخر اینکه از این جهت مقاله را خیلی طولانی نکردیم که بیشتر به اصل موضوع پرداخته شود و زیادی به داستان سرایی نپردازیم.
پایان
منابع اخذ مطالب.
اینترنتی :
http://www.nasa.gov
http://www.cph-theory.persiangig.com
http://www.hupaa.com
http://www.unine.ch
http://www.dboccio.com
http://www.astro.princeton.edu
http://www.blog.koehntopp.de
http://www.physweb.ir
http://www.chandra.harvard.edu
http://www.nabeghehagroup.blogfa.com
http://www.physorg.com
http://www.roshd.ir
http://www.sharghnewspaper.com
http://www.irna.ir
http://www.parssky.com
مجلات :
new scientist,3 march 2007
new scientist,17 february 2007
nojum magazine
daneshmand magazine
کتب :
the universe in a nutshell
after the first three minutes
was einstein right
با سپاس سرشار
يکشنبه 2008.03.16
